Sukces litewskich negocjacji w sprawie zwiększenia dopłat bezpośrednich dla rolników po wstąpieniu Litwy do Unii w wielkiej mierze będzie zależał od sukcesu negocjacji Polski z Komisją Europejską - sądzi litewski politolog.

„Będą to gorące dyskusje, ale sukces negocjacji będzie w wielkiej mierze zależał od tego, jak będą przebiegały negocjacje w tej sprawie Polski z Komisją Europejską. Tu zadecyduje stanowisko Polski” - uważa politolog Raimundas Lopata.

Litewskich negocjatorów nie zadowala decyzja Komisji Europejskiej o przyznaniu rolnikom z nowo przyjętych krajów początkowo tylko 25 proc. dopłat, jakie obecnie otrzymują rolnicy krajów członkowskich.

Minister spraw zagranicznych Antanas Valionis wyraził nadzieję, że w końcowym etapie rozmów „UE okaże większą solidarność z przyszłymi członkami i że od pierwszych dni członkostwa wsparcie Unii będzie większe niż to zaprezentowane w ostatnim dokumencie Komisji Europejskiej”.

Reakcja litewska na decyzje Komisji Europejskiej jest znacznie łagodniejsza, aniżeli polska. Zdaniem Łopaty, „może to być jeden z elementów taktyki negocjacyjnej”. „Wygodne jest zachować dystans, chowając się za plecami Polski” - sądzi politolog.

Na razie tylko litewscy rolnicy twierdzą jednoznacznie, że są to „dyskryminujące warunki, traktujące litewskich rolników jako drugiej kategorii”.

„To potwierdza nasze prognozy, że dla Unii niepotrzebne jest nasze rolnictwo i nasi rolnicy. Jest to dogodne tylko dla unijnych rolników, którzy chcą na naszej ziemi uprawiać własne płody, korzystając z taniej siły roboczej” - powiedział wiceprzewodniczący Litewskiej Partii Chłopskiej - Nowa Demokracja, poseł Ramúnas Karbauskis.

Litwa odeszła od sztywnego kursu dolara, który obowiązywał od 1994 roku i zmieniła walutę bazową na euro. Przez osiem lat stosunek dolara do lita był niezmienny, wynosił jeden do czterech.

Rząd Litwy zatwierdził sztywny kurs lita względem euro. Od 2 lutego kurs euro wynosi 3,4528. Powyższa decyzja została podjęta z uwzględnieniem kursu euro i dolara ogłoszonego w przeddzień przez Europejski Bank Centralny.

Przed ośmiu laty decyzja o przywiązaniu lita do dolara została podjęta w celu zahamowania hiperinflacji, spowodowanej transformacją ustrojową. Przed pół rokiem narodowy bank litewski - Lietuvos Bankas ogłosił o zamiarze zmiany waluty bazowej z dolara na euro, gdyż w przyszłości euro, po wstąpieniu Litwy do Unii Europejskiej, zastąpi litewską walutę narodową.

Litewscy eksperci raczej pozytywnie oceniają fakt i obrany czas zmiany waluty bazowej, uprzedzają jednakże, że ostatnio spadający kurs euro i malejące tempo wzrostu gospodarki światowej, a także problemy wewnętrzne w państwach strefy euro mogą negatywnie odzwierciedlić się na litewskim eksporcie.

W ocenie byłego ministra finansów Litwy, posła Jonasa Lionginasa „prognozować dzisiaj, jakie to będzie miało skutki - pozytywne, czy negatywne - raczej niemożliwe”.

„Nikt nie prognozował, że właśnie w tym momencie spadnie kurs euro. Ci, którzy zawarli długoterminowe kontrakty w dolarach, mogą ucierpieć. Ci, którzy współpracują z państwami ze strefy euro, problemów nie powinni mieć” - twierdzi Lionginas.

Zmiana waluty bazowej nie wywołała paniki wśród mieszkańców Litwy. Ostatnio jedynie zwiększyła się liczba osób, które swe oszczędności wymieniają na lity bądź euro.

Prognozuje się jednak, że jeszcze przez dłuższy czas dolar zachowa mocną pozycję w kraju. Nadal na bazarach samochody będą sprzedawane za dolary. Ceny w gazetach reklamowych, tak jak dotychczas, będą podawane w dolarach. Dolar będzie też funkcjonował na rynku nieruchomości.

Według sondaży przeprowadzonych w styczniu, 55 proc. mieszkańców kraju opowiada się za zmianą orientacji lita, 24 proc. jest przeciw, 21 proc. nie ma własnego zdania na ten temat.

Państwowa litewska służba weterynaryjna w styczniu br. wprowadziła ponowny, trzymiesięczny zakaz importu ziemniaków z Polski. Powodem zakazu jest choroba ziemniaka - bakterioza pierścieniowa.

Poprzedni zakaz importu ziemniaków z Polski, który obowiązywał również trzy miesiące, został zniesiony 7 stycznia br.

Jak poinformował państwowy urząd ochrony roślin, „wprowadzono zakaz importu, gdyż 17 stycznia w polskim transporcie wykryto zakażone ziemniaki”.

Tej zimy cena ziemniaków w Wilnie osiągnęła rekord - dwa lity za kilogram. Nieoficjalnie uważa się, że na cenę ziemniaków ma wpływ zakaz ich importu z Polski, który praktycznie, z krótką przerwą, obowiązuje od początku października ubiegłego roku.

Dotychczas Polska była największym eksporterem ziemniaków na Litwę. W poprzednich latach rocznie importowała z Polski ponad 200 tys. ton ziemniaków.

Na Litwie zakłady pogrzebowe również płacą lekarzom za informację o przypadkach zgonu. Ujawnił to dziennik „Respublika”, który po skandalu w Polsce zbadał sytuację w kraju.

„To, co się dzieje na Litwie bądź w Polsce nie jest wyjątkiem. Zakłady pogrzebowe za udzieloną informację o zgonie płacą dla medyków wszędzie: w Niemczech, we Francji, na całym świecie. Różni się jedynie cena” - powiedział „Respublice” jeden z pracowników zakładu pogrzebowego.

Litewscy medycy zapewnili jednakże dziennikarzy, że „polski przypadek przyśpieszania śmierci chorego przez lekarzy(?!) Litwie nie grozi”.

Według gazety, najbardziej zacięta walka o „ciała” ma miejsce w Kownie. „W Wilnie, gdzie umiera najwięcej osób, jest sześć zakładów pogrzebowych. Natomiast w Kownie, gdzie poziom śmiertelności jest znacznie niższy, jest ich aż 12” - pisze dziennik.

„W Wilnie zakłady pogrzebowe podzieliły rynek - „jedni mają ciała z kostnicy, innym należą się ciała tych, którzy zmarli w szpitalach, jeszcze innym - tych, śmierć których stwierdzili lekarze pogotowia” - czytamy w dzienniku. Informuje on też, ze cena udzielonej informacji na Litwie, w porównaniu z Polską, jest znacznie niższa - 50 litów. W Polsce cena ta wynosi czasem nawet 2 tys. złotych.

„To jest taki sam biznes, jak każdy inny” - powiedział „Respublice” jeden z pracowników zakładu pogrzebowego.

Jak poinformował dziennik szef państwowego urzędu kontroli leków Vytautas Budnikas, pavulon, przy pomocy którego prawdopodobnie w Polsce przyśpieszano śmierć, na Litwie wykorzystywany jest tylko w trakcie operacji. Pogotowia go nie mają.

Potwierdził to również dyrektor Wileńskiego Pogotowia Ratunkowego, lekarz Juozas Drobnys: „My korzystamy z relanium i innych leków o działaniu raczej uspakajającym”.

Litewscy lekarze są oburzeni tym, co się działo w Polsce. „To jest bandytyzm” - twierdzi Budnikas. „To straszne. Lekarze naczelni wiedzieli, ale milczeli! Być może bali się o swoje życie? Tym niemniej obowiązkiem ich było powstrzymać to wszystko” - oburza się na łamach dziennika „Respublika” dyrektor Kowieńskiego Pogotowia Ratunkowego, lekarz Rima Gudieniené.

Skala handlu „żywym towarem” na Litwie jest największa wśród państw bałtyckich. Prawie 9 procent mieszkańców kraju bezpośrednio miało do czynienia z tym problemem - poinformował wileński oddział Międzynarodowej Organizacji Migracji.

„Brak dokładnych danych, ile kobiet z Litwy uprawia prostytucję za granicą, ile osób padło ofiarą handlarzy „żywym towarem”. Dane ekspertów i wskaźniki pośrednie świadczą o tym, że ten problem dla Litwy staje się coraz bardziej aktualny” - twierdzi szefowa wileńskiego oddziału Międzynarodowej Organizacji Migracji Audra Sipavičiené.

W ocenie Sipavičiené, powodem aktywizacji na Litwie handlu „żywym towarem” są nie tylko aspekty ekonomiczne i socjalne, ale też brak informacji.

W styczniu br. Litwa przekazała dla izraelskiej delegacji na czele z wiceministrem spraw zagranicznych, rabinem Michael’em, Melchior’rem 309 Tor.

Uroczystość przekazania Tor odbyła się w Litewskiej Bibliotece Narodowej im. Mažvydasa, gdzie dotychczas były one przechowywane.

„My nie zwracamy Tory. Zwrócić można coś, co zostało ukradzione, pożyczone. W niepodległej Litwie nikt Tor nie kradł ani nie pożyczał. Litwa je jedynie przechowywała. Dlatego dzisiaj je przekazuje, a nie zwraca” - powiedział podczas uroczystości przewodniczący Sejmu Litwy Artúras Paulauskas.