25 maja w dużej sali Domu Kultury Polskiej w Wilnie obradował IX zjazd Związku Polaków na Litwie.

W obradach zjazdu udział wzięło 399 delegatów reprezentujących ponad 8 tysięcy członków Związku, skupionych w 150 terenowych kołach, wydelegowanych przez oddziały miast Wilna, Kowna, Druskienik, Kłajpedy, Turmont, rejonów wileńskiego, trockiego, święciańskiego, solecznickiego oraz kiejdańskiego. Zjazd swoją obecnością zaszczycili ambasador RP Jerzy Bahr, prezes „Wspólnoty Polskiej” prof. Andrzej Stelmachowski, dyrektor generalny Departamentu Mniejszości Narodowych i Wychodźstwa Antanas Petrauskas, senator RP Witold Gładkowski, posłowie do polskiego i litewskiego Sejmów, przedstawiciele litewskich partii politycznych i polskich organizacji społecznych.

Referat sprawozdawczy za ostatni rok mijającej kadencji złożył pełniący obowiązki prezesa ZPL Zbigniew Balcewicz, który podkreślał rolę Związku w dziele odrodzenia narodowego Polaków.

„Dzięki istnieniu i działalności Związku społeczność polska już od początku przywrócenia niepodległości Państwa Litewskiego miała swe przedstawicielstwo w Sejmie, samorządach, a ostatnio również w strukturach rządowych - mówił Balcewicz. - Zorganizowana społeczność polska na Litwie stała się więc podmiotem życia społecznego i politycznego”.

Delegaci zjazdu dyskutowali o potrzebie dalszej konsolidacji polskiego środowiska na Litwie, o konieczności skupienia sił na rozwiązaniu nabrzmiałych od lat problemów społeczności polskiej. Zabierający głos w swoich przemówieniach potępili również wywrotową działalność eksprezesa ZPL Ryszarda Maciejkiańca, wyrazili głęboką dezaprobatę dla jego odmowy przekazania legalnym władzom organizacji insygniów i mienia ZPL.

IX zjazd ZPL przyjął siedem rezolucji, w których znalazły odzwierciedlenie problemy mieszkających na Litwie Polaków wymagające pilnego rozstrzygnięcia. W dokumentach tych, między innymi, delegaci zjazdu zwrócili się do władz Litwy o zachowanie w kraju tradycyjnej polskiej szkoły z nauczaniem wszystkich przedmiotów w języku ojczystym; o przyznanie dodatkowych środków na przyśpieszenie reformy rolnej na Wileńszczyźnie i usprawnienie zwrotu ziemi prawowitym właścicielom; o uznanie funkcjonowania języka polskiego obok litewskiego na Wileńszczyźnie i o zniesienie obowiązkowego pięcioprocentowego progu wyborczego dla mniejszości narodowych (rezolucje dostępne są na stronie internetowej tygodnika „Przyjaźń” nr 23 – www.przyjazn.lt , wydanie internetowe nr 92).

IX zjazd Związku Polaków na Litwie na nowego prezesa wybrał Michała Mackiewicza, redaktora naczelnego „Magazynu Wileńskiego”, dyrektora Wydawnictwa Polskiego w Wilnie. Za jego kandydaturą opowiedziała się zdecydowana większość delegatów - 363 osób z 375 obecnych na sali obrad.

Nowo wybrany prezes zapowiedział, że pieczątki i dokumenty, którymi nielegalnie dysponuje były prezes Związku, nie są w zasadzie sprawą najważniejszą, chociaż należy ją jak najpilniej uregulować. Podkreślił natomiast, że obecnie Związek powinien się skoncentrować na rozstrzyganiu zawartych w rezolucjach zjazdu problemów społeczności polskiej, a także na aktywizacji pracy u podstaw i zachęcaniu do aktywniejszej działalności społecznej polskiej młodzieży.