Tańsze paliwo? Każdy, kto chociaż trochę interesuje się gospodarką, wie, że zarówno rozwój mikro, jak i makroekonomiki w dużej mierze zależy od ceny paliw. Z ceną paliw związane są: czynsz za mieszkanie, taryfy usług, ceny artykułów przemysłowych i spożywczych. Międzynarodowi specjaliści są zdania, że aktualnie na rynku światowym ceny ropy są wygórowane. I dzieje się tak nie dlatego, że jej brakuje, lecz z powodów stricte politycznych.

Eksport ropy reguluje Światowa Organizacja Państw Eksporterów Ropy Naftowej OPEC. To właśnie ona ustala tak zwane limity wydobycia, kwoty eksportowe, ceny, opłaty eksploatacyjne, które często się opierają nie na wskaźnikach gospodarczych, lecz na takich bądź innych „wiatrach” politycznych. Wiadomo, że OPEC ma swoje interesy i strefy wpływów, ale ma je także Bank Światowy. To właśnie jego specjaliści mówią o sztucznie zawyższonych cenach ropy i twierdzą, że w ciągu najbliższych kilku lat powinny one się obniżyć. Bank prognozuje, że w latach 2006-2007 baryłka ropy na międzynarodowej giełdzie będzie kosztować w granicach 18 USD (obecnie kosztuje 28 USD). Ceny paliwa w dużej mierze zależą od Iraku, a Irak już się wypowiedział, że za rok lub dwa będzie w stanie eksportować tyle ropy, ile jej eksportował przed wojną, czyli 2,5 mln baryłek w ciągu doby. Zwiększenia kwot eksportowych od organizacji międzynarodowych domagają się także Algieria i Nigeria. Jednak Światowa Organizacja Państw Eksporterów Ropy Naftowej robi wszystko, by nie dopuścić do większego spadku cen ropy. Niedawno OPEC ustaliła, że od 1 listopada 10 państw członkowskich zmniejszy produkcję o 900 tys. baryłek, do 24,5 mln baryłek dziennie.

Trudny wybór. Wejście w życie nowej reformy emerytalnej zbulwersowało niemal całe społeczeństwo i bardzo zaniepokoiło młodą generację, a konkretnie tych, którzy będą korzystać z funduszy emerytalnych. I choć wiele się na ten temat mówi i pisze, to szeregowy obywatel nadal nie ma należytego rozeznania, jaki rodzaj emerytury lepiej wybrać. Szkopuł w tym, że nawet specjaliści z ministerstwa opieki socjalnej mają stosunkowo mętne pojęcie na temat tego, co z tego eksperymentu wyjdzie i na wiele pytań odpowiadają bardzo ogólnikowo. Wymyślili za to specjalną maszynę rachunkową, która ma służyć pomocą przy naliczaniu emerytur. Okazało się, że maszyna jest „antyfeministką”, bo mężczyznom nalicza wyższą emeryturę niż kobietom.

Oto mała tabelka obrazująca, jak za 30 lat będzie wyglądała podstawowa emerytura różnie zarabiających kobiet. Załóżmy, że połowa z nich wybrała prywatny fundusz emerytalny, druga połowa – SoDrę.

Z powyższego wynika, że kobietom nie opłaca się uczestniczyć w nowej reformie emerytalnej. Niektórzy tłumaczą, że kobiety otrzymają mniejszą emeryturę z dwóch powodów: bo obowiązuje je niższy wiek emerytalny i ponoć statystycznie dłużej żyją. Mniejsza o to, ale z tej tabelki wynika też co innego. Jeśli emerytura osoby zarabiającej dziś ponad tysiąc litów będzie sięgała zaledwie 163 litów, to ile otrzymają te, co zarabiają tzw. minimum?

Trudno przewidzieć, jak sytuacja będzie wyglądała po latach, ale zanosi się na to, że ponad połowa społeczeństwa będzie mieszkać pod mostem i żebrać. Paradoksalne jest i to, że fundusze będą inwestowały nasze składki, ale nikt nie gwarantuje, że w bezpieczny biznes, nikt też nie jest w stanie powiedzieć, co się stanie z tymi pieniędzmi, gdy takowy biznes splajtuje. W wyniku takiej polityki emerytalnej zupełnie niedawno w Polsce tysiące ludzi zostało z przysłowiowym kwitkiem, a dyrektorzy firm z pełnymi portfelami ulotnili się za ocean.

Niekochane podatki. Pozornie Litwa należy do krajów o stosunkowo niskich podatkach, ale tak, niestety, nie jest. Przedsiębiorców bowiem najbardziej gnębi nie wysokość podatków, ale brak jawności w administrowaniu nimi oraz różnego rodzaju ulgi dla wybranych.

Międzynarodowa firma audytowa Ernest & Young od pięciu lat śledzi politykę podatkową w naszym kraju. Badania wykazały, że Litwa w rankingu 51 państw zajmuje 37 pozycję, co wg Ernest & Young, nie jest takie złe. W porównaniu z Łotwą i Estonią, na Litwie przedsiębiorcy płacą najniższe podatki. Nie bacząc na to, w naszym systemie podatkowym jest także jeszcze wiele do zrobienia.

Przede wszystkim sporo do życzenia pozostawia system podatkowy SoDry, który nie ma górnego pułapu. Zdaniem wiceprezydenta Litewskiego Instytutu Wolnego Rynku Ruty Vainiené, mając na celu rozwój gospodarczy, powstawanie nowych miejsc pracy, podatki na Litwie powinny być o wiele niższe i bardziej uproszczone, a górny pułap powinien obowiązywać także SoDrę. Łotwa i Estonia stosują np. znacznie mniejsze podatki dochodowe, a w Estonii nie ma w ogóle podatku od zysku. Toteż nic dziwnego, że Estonia pośród krajów bałtyckich ma najwięcej inwestycji zagranicznych. W sumie niższe podatki od Litwy, Łotwy i Estonii ma w tej chwili Rosja, która w dodatku zapowiada ich dalszą redukcję. W skali światowej najniższe podatki są na Cyprze. W Europie swoich obywateli najbardziej gnębią podatkami Francja, Belgia, Szwecja i Włochy, w Azji przodują pod tym względem Chiny. We Francji największe podatki płacą osoby fizyczne. Ogólnie Francuzi płacą średnio od zarobku 60 proc. podatków. Jednak należy przy tym pamiętać, że o stopie życiowej obywateli świadczy nie stopa procentowa podatków, a kwota pozostała po uiszczeniu podatku do dyspozycji obywatela i jej zdolność nabywcza.