Na Bieżąco

Wywalczyliśmy korzystny projekt ustawy o oświacie

W Sejmie został zarejestrowany kolejny, trzeci już, projekt nowelizacji ustawy O oświacie. Tym razem jest on korzystny dla oświaty mniejszości narodowych i zgodny z oczekiwaniami polskiej społeczności. Poprzednie dwa projekty ograniczały prawa mniejszości narodowych i zagrażały polskiemu szkolnictwu. Szczególne niebezpieczeństwo stwarzały dwa punkty poprzednich projektów ustawy. Jeden z nich uzależniał nauczanie w języku mniejszości narodowej od woli samorządów, którym podlegają szkoły, a nie od woli rodziców, tak jak jest obecnie. Drugi punkt przewidywał stopniowe wprowadzenie nauczania poszczególnych przedmiotów, na przykład historii, geografii, w szkołach mniejszości w języku państwowym, czyli litewskim. To z kolei mogło doprowadzić do wyeliminowania języka polskiego ze szkół polskich.

- Ostatni projekt w pełni nas zadowala. Stwierdza się w nim, między innymi, że to społeczność będzie decydowała o języku nauczania w szkołach, a samorząd jedynie ma stworzyć ku temu warunki. Projekt ustawy gwarantuje nam też nauczanie w języku ojczystym – powiedział prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich „Macierz Szkolna” Józef Kwiatkowski.

Jesienią społeczność polska na Litwie zebrała 51 tys. podpisów z poparciem dla zgłoszonych przez AWPL poprawek do projektu nowelizacji ustawy o oświacie. Podpisy te zostały przekazane dla Sejmu Litwy, rządu, prezydenta, a także dla Rady Europy nadzorującej przestrzeganie Konwencji Ramowej o Ochronie Praw Mniejszości Narodowych.

W lutym na Litwie ruszył program informowania społeczności polskiej o integracji Litwy z Unią Europejską, Polacy bowiem najbardziej sceptycznie oceniają członkostwo kraju w Unii. Według sondażu przeprowadzonego przez spółkę Vilmorus, członkostwo Litwy w UE popiera 33 proc. litewskich Polaków, 10 proc. jest przeciwko, 57 proc. - niezdecydowanych. Natomiast poparcie Litwinów wynosi 51 proc., przeciwko jest 10 proc. i 39 proc. - niezdecydowanych.

Według dyrektora Vilmorus Vladasa Gaidysa, przyczyn sceptycyzmu Polaków należy dopatrywać się, między innymi, w ich społecznym statusie.

- Zdecydowana większość Polaków mieszka na wsi bądź w małych podwileńskich miasteczkach, a ta część społeczeństwa - również Litwini - należy do najliczniejszej grupy eurosceptyków - twierdzi Vladas Gaidys. Akcentuje on jednak, że niższe poparcie dla Unii Europejskiej wśród Polaków wynika, przede wszystkim, z braku informacji.

Dlatego też na Litwie rusza program popularyzacji wiedzy o Unii Europejskiej w społeczności polskiej. Działania będą skierowane przede wszystkim do przedsiębiorców Wileńszczyzny.

- Dla około 250 osób przeprowadzimy szereg seminariów, podczas których poinformujemy o możliwościach uzyskania pomocy finansowej z Unii; pokażemy jak przygotowuje się wnioski o unijne pieniądze; przedstawimy też możliwości rozwoju przedsiębiorczości w małych miasteczkach i na wsi - powiedział kierownik programu, Mindaugas Danys.

W języku polskim zostaną też przygotowane ulotki i plakaty z informacją o Unii i o tym, gdzie można zasięgnąć szczegółowej informacji na interesujący temat.

Kościół katolicki na Litwie popiera integrację kraju z Unią Europejską i zamierza aktywnie uczestniczyć w kampanii informacyjnej, która się odbędzie przed referendum w sprawie przystąpienia kraju do Unii. Referendum zostanie zwołane prawdopodobnie 11 maja br.

- Kościół bez wątpienia popiera integrację Litwy z Unią Europejską. Referendum pomożemy ludziom podjąć słuszną decyzję, zachęcimy też do aktywnego głosowania - powiedział kardynał Audrys Juozas Bačkis po spotkaniu się z ministrem spraw zagranicznych Litwy Antanasem Valionisem.

Minister Valionis pozytywnie ocenia decyzję Kościoła.

- Kościół pomoże na ile będzie go stać. Uzgodniliśmy, że przekażemy Kościołowi pełną informację o wynikach litewskich negocjacji. Postaramy się, by ta informacja była jak najbardziej zrozumiała, by dotarła przede wszystkim do ludzi ze wsi. Sądzę, że wsparcie Kościoła dla naszych dążeń integracyjnych pomoże nam wygrać - powiedział szef MSZ.

Kardynał nie obawia się, że włączenie w popularyzację idei Unii Europejskiej może zostać odebrane jako wtrącanie się Kościoła do polityki.

- Kwestia przystąpienia Litwy do Unii Europejskiej nie jest jedynie sprawą polityczną. Jednoczenie się Europy należy też rozpatrywać w kwestiach społecznych, moralnych i kulturalnych. Jest to też jednoczenie się państw chrześcijańskich, swoista realizacja przykazania miłowania bliźniego - uważa kardynał.

Kościół cieszy się na Litwie największym zaufaniem społeczeństwa. Ufa mu blisko70 proc. mieszkańców kraju.

Mimo wysokiego poparcia obywateli Litwy dla członkostwa kraju w UE, premier Algirdas Brazauskas wyraził obawę o wyniki planowanego na maj referendum unijnego ze względu na surowy wymóg dotyczący frekwencji. W wywiadzie radiowym Brazauskas powiedział, że nowa ustawa o referendum jest „zbyt surowa i może być brzemienna w skutki” w przypadku głosowania w sprawie członkostwa w Unii Europejskiej.

- W innych krajach dla poparcia propozycji wystarczy zwykła większość, jednak nasze prawo wymaga co najmniej 50-procentowej frekwencji i poparcia (inicjatywy) przez co najmniej jedną trzecią wszystkich uprawnionych do głosowania - poinformowała rzeczniczka Brazauskasa, powołując się na jego wypowiedź.

Premier zaapelował o wprowadzenie bardziej tradycyjnych reguł dotyczących referendum, nawet jeśliby to miało oznaczać zmianę ustawy. Według przeprowadzonego w grudniu ub.r. sondażu, wstąpienie Litwy do UE popiera 64 proc. badanych, a przeciwnych jest mu 17 proc.

Litwa nie zgodziła się na propozycję Rosji, by przy tranzycie z i do Kaliningradu uznawano za dokumenty podróży książeczki wojskowe rosyjskich żołnierzy i oficerów. Zgodziła się natomiast uznać za dokument podróży świadectwa urodzenia dzieci.

Nowe zasady tranzytu Rosjan przez Litwę do obwodu kaliningradzkiego, które obowiązują od 1 lutego, były tematem styczniowego spotkania w Wilnie pełnomocnika prezydenta Rosji do spraw Kaliningradu, Dmitrija Rogozina.

Zdaniem Valionisa, „rozmowy były konstruktywne, chociaż trudne. Litwa realizuje swoje zobowiązania, wynikające z umowy podpisanej z Rosją 30 grudnia ub.r., w której zawarto listę dokumentów, jakimi muszą legitymować się Rosjanie, podróżujący przez Litwę.”

- Przywódcy trzech litewskich ugrupowań centroprawicowych: Związku Liberałów, Związku Centrum i Postępowych Chrześcijańskich Demokratów podpisali w styczniu umowę o zjednoczeniu.

- Tworzymy nową liberalną partię. Będzie ona opozycją dla lewicowej socjaldemokracji - powiedział szef Związku Liberałów Eugenijus Gentvilas.

Wyraził nadzieję, że nowe ugrupowanie będzie atrakcyjne zarówno dla dotychczasowych zwolenników trzech partii jak i dla tych, którzy się rozczarowali polityką i nie wzięli udziału w ostatnich wyborach. Umowa ma doprowadzić do połączenia partii i powstania nowego liberalnego ugrupowania, które zamierza stworzyć już w marcu tego roku wspólną frakcję w parlamencie, a potem wystawić jedną listę kandydatów w wyborach do Parlamentu Europejskiego i wyborach powszechnych, które odbędą się w roku 2004.

Kongres zjednoczeniowy trzech partii odbędzie się prawdopodobnie w maju. Wówczas też wyłonione zostaną nowe władze.

- Litewskie służby bezpieczeństwa zatrzymały grupę przestępczą, mającą powiązania z międzynarodowymi organizacjami terrorystycznymi - poinformował Departament Bezpieczeństwa, nie precyzując, jakie to organizacje. Według przekazanej prasie informacji Departamentu, zatrzymani mieszkańcy Litwy - dwaj liderzy grupy i trzej członkowie - działali od kilku lat, zajmując się zakrojonym na szeroką skalę przemytem papierosów, praniem brudnych pieniędzy i korupcją.

„Istnieją podstawy, by twierdzić, że udzielali oni pomocy finansowej międzynarodowym organizacjom terrorystycznym” - napisano w oświadczeniu Państwowego Departamentu Bezpieczeństwa.

Podczas operacji służb specjalnych, które od 2001 r. rozpracowywały grupę, skonfiskowano ponad 100 mln paczek przemyconych papierosów, których wartość oceniono na ponad 3 mln euro. Przejęto też 140 tys. funtów szterlingów, które grupa uzyskała za przemyt papierosów.

- Litewska policja poinformowała o wykryciu szajki, która, jak się uważa, zorganizowała sprzedaż kilkuset kobiet do zachodnioeuropejskich domów publicznych. Przestępców - trzech mężczyzn i kobietę - zatrzymano. Są przesłuchiwani. Z zatrzymanymi były trzy kobiety. Wszystkie były już sprzedane i, jak utrzymuje policja, przechodziły przygotowania do uprawiania zawodu prostytutki przed wysłaniem na Zachód. Najmłodsza miała 16 lat.

Dochodzenie już wykazało, że do zachodnioeuropejskich burdeli skupowano i młodsze dziewczęta, głównie z regionu Poniewieża i Uciany, a także z samego Wilna. Podejrzani, którzy kupowali kobiety, brali je do specjalnych mieszkań, gdzie przechodziły „trening”, do czego stosowano przemoc psychiczną i fizyczną. Następnie wyrabiano im dokumenty i wysyłano za granicę.

Policja podejrzewa, że w ciągu kilku lat, za sprawą wykrytej szajki, z Litwy do domów publicznych w zachodniej Europie trafiło kilkaset kobiet.

- Litewska policja skarbowa prowadzi dochodzenie przeciwko dwóm Polakom, zatrzymanym w Wilnie pod zarzutem nielegalnego wwiezienia na Litwę ponad miliona dolarów - podała agencja BNS. Polaków aresztowano przed jednym z banków komercyjnych w Wilnie. Podczas rewizji w ich samochodzie znaleziono 1,2 mln dolarów.

Aresztowani przyznali się, że wwieźli pieniądze na Litwę tego samego dnia, nie składając odpowiedniej deklaracji służbom granicznym. Odmówili natomiast poinformowania, skąd pochodzą dolary, co skłania władze litewskie do podejrzeń, iż są to pieniądze z działalności przestępczej.

Wraz z dwoma Polakami zatrzymano dwóch obywateli Łotwy, którzy przyszli na spotkanie z nimi. Sąd zatwierdził już nakaz aresztowania całej czwórki.