– Minął tak szybko, że gdyby nie pracownicy, którzy pamiętali o tym, że na Wielkiej jesteśmy rok...To był bardzo intensywny czas: przeniesienie się do nowej siedziby i ilość imprez. W minionym roku zorganizowaliśmy 76 oryginalnych przedsięwzięć, a w sumie dało to ponad 90 imprez na całej Litwie, ponieważ niektóre mają mutacje: na przykład, jakiś koncert jest grany w Wilnie, potem w Druskienikach. To imprezy różne: od mniejszych po bardzo poważne; warto też wspomnieć o naszym zaangażowaniu w rozliczne projekty litewskie, np. festiwale muzyczne czy filmowe. Bardzo mnie ucieszyły wyniki dorocznego plebiscytu przeprowadzanego przez tygodnik „7 meno dienos”, w którym ludzie kultury i sztuki wypowiadają się na temat najważniejszych wydarzeń kulturalnych na Litwie w mijającym roku. Otóż, w rubryce sztuka znalazła się wystawa Ferdynanda Ruszczyca, której zorganizowanie jedynie wspieraliśmy „logistycznie”. Do najważniejszych wydarzeń teatralnych zaliczono działalność Instytutu Polskiego w Wilnie w zakresie przybliżania historii i teraźniejszości teatru polskiego. Jeśli chodzi o film, wysoko oceniono retrospektywę filmów dokumentalnych Marcelego i Pawła Łozińskich oraz pokaz filmu „Cześć, Tereska” Roberta Glińskiego.

Cieszę się, że jesteśmy postrzegani, widoczni, że mamy co pokazać. Z radością i dumą stwierdzamy, że o nas się pisze, że nasza praca pozytywnie jest oceniana. Promujemy różne formy: od informacji na temat naszej historii, współczesności poprzez projekty plastyczne, które są najbardziej kosztowne, w związku z tym występujemy albo w roli współorganizatora, albo wspomagamy partnerów litewskich jak to miało miejsce przy okazji wystawy Ruszczyca, albo organizujemy takie pokazy, na które nas stać finansowo. Są to głównie wystawy fotograficzne. W tym roku kilka takich planujemy.

– Nam się bardzo dobrze współpracuje. Z tym, że przestrzegamy zasady: Instytut zawsze wie dokładnie, czego oczekuje od partnera. Już na etapie wstępnych rozmów nad projektem jesteśmy w stanie podjąć decyzję, czy robimy coś dalej wspólnie, czy też – nie. I właśnie w momencie, gdy zapada decyzja pozytywna, nie było do tej pory takiego wypadku, żeby zawiódł partner.

Partnerów jest wielu, bardzo różnych, począwszy od organizacji pozarządowych a skończywszy na Sejmie litewskim. To nie są tylko partnerzy wileńscy. Mamy ich w Druskienikach: to Samorząd miasta, muzeum, Galeria Sztuki Dziecięcej i Osób Niepełnosprawnych; w Kiejdanach – Centrum Wielokulturowe; w Kownie – biblioteka okręgowa, Filharmonia, z którą m. in. staramy się uczestniczyć w Festiwalu w Pożajściu, np. w zeszłym roku z koncertem Krzysztofa Pendereckiego, urząd miasta Kowna, wydział slawistyki Uniwersytetu Kowieńskiego. Mamy kontakt z biblioteką okręgową w Rakiszkach, przekazaliśmy jej książki i mam nadzieję, że w przyszłości wynikną jakieś ciekawe projekty wspólne. W Kłajpedzie współpracujemy m. in. z Galerią Obrazów. Słowem, od północy po południe Litwy.

Bardzo cenimy sobie partnerów z Polski. To Kraków – „Dni Krakowa w Wilnie”, Toruń – Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Biblioteka UMK, Poznań – „Poznańskie Słowiki”, Lublin – Teatr Mądzika. Teraz oczekujemy na przyjazd Leszka Mądzika jako fotografika z wystawą jego prac z podróży sceny plastycznej KULu, którą planujemy otworzyć w Ratuszu Wileńskim.

– Współpraca i promocja kulturalno-naukowa realizowana przez Instytut Polski ma na celu promowanie i prezentację bogactwa polskiej kultury, jej historii i teraźniejszości. Mam nadzieję, że podobnie jak w latach ubiegłych, będziemy mogli liczyć na współpracę z Ambasadą RP w Wilnie, Konsulatem Generalnym, biurem LOTu; organizacjami litewskimi i polskimi, mediami.

Zamierzamy kreować obraz Polski jako kraju o bogatej, ciekawej, częstokroć trudnej historii. Naszym najważniejszym zadaniem jest budowanie przestrzeni twórczego dialogu. Mamy zamiar w tym roku kontynuować cykl wystaw fotograficznych. Będą to „Portrety nieportretowanych” Ch. Niedenthala (Rok 2003 – Europejskim Rokiem Osób Niepełnosprawnych), „Tu byliśmy” (Chasydzi) T. Rolkego, „A jednak Wilno...” M. Hermanowicza. Kontynuować będziemy promocje książek dotyczących dziejów Polski i naszej współczesności, planujemy wystawę „Przedwojenna grafika wileńska” ze zbiorów Uniwersytetu Toruńskiego i wystawę-aukcję prac niepełnosprawnych z Galerii Sztuki Dziecięcej i Osób Niepełnosprawnych z Druskienik i z Gdańska.

Wzorem lat ubiegłych zamierzamy zapraszać do Wilna przedstawicieli najciekawszych środowisk „pogranicza języków, kultur i narodów”. O ile znajdziemy środki we współpracy z Nadbałtyckim Centrum Kultury, chcielibyśmy pokazać w Wilnie znakomitą wystawę „Gdańsk. Portale pamięci”. W ramach przeznaczonych nam środków będziemy uczestniczyć jako partnerzy w projektach litewskich, a także wspomagać przyjazdy polskich naukowców na organizowane na Litwie konferencje i seminaria.

W dziedzinie promocji filmu polskiego, oprócz kontynuacji cyklu edukacyjnego nt. współczesnego teatru polskiego (we współpracy z Litewskim Centrum Edukacji Teatralnej oraz Fundacji Otwartej Litwy), prezentacji najciekawszych polskich filmów dokumentalnych (ciąg dalszy projektu realizowanego z kinem „Skalvija”: „Powojenna polska dokumentalistyka – retrospektywa”), największym wydarzeniem będzie III Tydzień Filmu Polskiego. Wstępnie wyrazili zgodę na przyjazd do Wilna Andrzej Wajda i Krzysztof Zanussi. Podobnie jak w roku ubiegłym weźmiemy udział w Festiwalu Filmowym „Kino pavasaris” z filmami „Cisza” M. Rosy i „Edi” J. Trzaskalskiego. Nowym projektem z udziałem Instytutu Polskiego będzie „Academic Screenings of European Cinema History” dla studentów Uniwersytetu Wileńskiego we współpracy z Instytutem Francuskim, Instytutem Włoskim i Instytutem Goethego.

W ramach promocji muzyki polskiej zamierzamy wspierać i zachęcać do wykonywania muzyki polskiej litewskie zespoły kameralne, orkiestry i solistów. Dlatego tak ważna jest dla nas współpraca z Litewską Akademią Muzyczną, Szkołą Muzyczną im. B. Dvarionasa, Filharmonią Narodową w Wilnie, Kownie i w Szawlach. Nie rezygnujemy także z cieszącego się coraz większą popularnością cyklu „Letnich koncertów” na dziedzińcu Muzeum Adama Mickiewicza, a także z koncertów we współpracy z Litewskim Towarzystwem Chopinowskim. Podobnie jak w roku ubiegłym pomożemy w organizacji Festiwalu im. T Manna w Nidzie, festiwali muzycznych: w Pożajściu; Dni Stolicy; jazzowego w Kłajpedzie.

Jak dotychczas Instytut będzie współpracował z polonistami wileńskimi i slawistami z Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie. Zamierzamy wspierać wydawanie literatury polskiej w języku litewskim. Osobny rozdział stanowi nasz udział w IV Bałtyckich Targach Książki w Wilnie.

Będziemy kontynuować roczne kursy języka polskiego (trzy grupy: podstawowa, średnia, zaawansowana), a najlepszych studentów wysyłać na letnie kursy języka polskiego w Polsce.

– Konstanty Ildefons Gałczyński był tłumaczony na litewski, ale te utwory ukazywały się głównie w wydaniach prasowych. Nosimy się z zamiarem zebrania ich w jedną całość, zwłaszcza z okresu wileńskiego lub nawiązującego do tematyki Wilna i wydania dwujęzycznego tomiku. Na to potrzebne są środki. Na razie gromadzimy materiały. Jeśli uda nam się zachęcić do tego projektu litewskich poetów i tłumaczy, myślę, że zdołamy zrealizować to zamierzenie. Drugą bardzo ważną dla nas rzeczą jest przeniesienie wystawy poświęconej Gałczyńskiemu z Muzeum Adama Mickiewicza w Warszawie. Tego nie uda nam się zrobić w tym roku, bo wystawa otwarta w lutym będzie czynna tam do końca 2003. Natomiast my, jako pierwsi, mamy szansę pokazania ekspozycji w Wilnie. Jest ona zrealizowana w podobnej formule jak obecnie czynna w Pałacu Radziwiłłów w Wilnie wystawa Zbigniewa Herberta, czyli ukazuje poetę na tle wydarzeń społecznych i politycznych. Ponadto w roku ubiegłym Teatr na Nowogródzkiej wystawił „Zieloną Gęś” Gałczyńskiego. Być może w ramach naszych „Letnich koncertów” uda nam się ten spektakl pokazać. To są plany najbardziej realne.

– Bardzo mnie cieszy to, że za pieniądze, które zebraliśmy podczas koncertów na rzecz tej zabytkowej nekropolii, udało się wyremontować jeden nagrobek. Myślę, że w niedalekiej przyszłości znajdzie się na nim tabliczka – świadectwo tego, z czyich środków został odrestaurowany. Jest to nagrobek młodego chłopaka, jednego z mieszkańców Wilna. Był bardzo zniszczony, wybrała go komisja ochrony zabytków i zaproponowała nam odrestaurowanie, na co chętnie zgodziliśmy się. Odnowiona została piękna figura Matki Boskiej. Mam nadzieję, że opiekuje się ona całym cmentarzem.

– Powiem tak: robimy wszystko, żeby Celi Konrada przywrócono jej dawną rolę, jej dawne znaczenie. Jest to sprawa wymagająca czasu. Wszystkim zależy na tym, żeby finał był pozytywny.