Życie kulturalne

Dwór w Werkach

Gdańska Galeria Fotografii, będąca działem Muzeum Narodowego w Gdańsku, poinformowała redakcję „M. W.” o otwarciu kolejnej wystawy związanej z Wilnem. Ekspozycja z cyklu „Historia” powstała dzięki pomocy Urzędu Miasta Gdańska i Konsulatu RL w tym mieście oraz przy udziale Litewskiego Muzeum Narodowego w Wilnie. Autorem prezentowanych zdjęć jest Johan Hiksa, głównym ich tematem jest „Dwór w Werkach”.

Johan Hiksa urodził się 25 stycznia 1859 roku w podwileńskich Werkach. Hiksowie przybyli na Litwę z Austro-Węgier. Jego matka Maria Magdalena Bullman była Francuzką. Ojciec, też Johan Hiksa, był Czechem, służył w pałacu w Werkach u księcia Piotra Sayn-Wittgensteina. Był wykwalifikowanym leśnikiem. Najstarszy syn Franciszek pracował jako księgowy i kasjer. Najmłodszy – Johan zaczął pracę w pałacu w 1876, a od 1888 był zatrudniony jako zarządca posiadłości.

W Werkach Johan założył studio fotograficzne. Fotografował pałac i jego mieszkańców, a podczas podróży – europejskie miasta.

Wkrótce po śmierci w 1897 r. siostry księcia Wittgensteina, Marii Hohenlohe-Schillingsfurst pałac został sprzedany. W 1900 roku Johan Hiksa wyjechał do Szawel. Tam pracował jako dyrektor odlewni i zakładu mechanicznego. Kiedy odlewnia zbankrutowała, zakupił ziemię i osiadł w Dukurniach. Zmarł 13 lutego 1934 roku i został pochowany w Kużach w powiecie szawelskim. Jego prace są przechowywane w Muzeum Narodowym Litwy.

Najbliższe imprezy

Podajemy kalendarium najbliższych imprez zorganizowanych przez Instytut Polski w Wilnie. W dniach 8-29 kwietnia w Polskiej Galerii Artystycznej „Znad Wilii” czynna będzie wystawa fotograficzna Mariusza Hermanowicza pt. „Wilno, a jednak...” (następnie pokazana zostanie w Bibliotece Publicznej w Kownie). „Grafika wileńska okresu międzywojennego” ze zbiorów Biblioteki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu zaprezentowana zostanie w dniach 22 kwietnia – 5 maja w wileńskiej galerii „Arka”, następnie - w Kiejdanach i Kłajpedzie. Jeśli chodzi o muzykę, więc w Wileńskiej Szkole Muzycznej w Nowej Wilejce w połowie bm. odbył się II Międzynarodowy Konkurs-Festiwal Polskiej Muzyki Fortepianowej. W czasie jego trwania czynna była wystawa Polskiego Wydawnictwa Muzycznego z Krakowa pt. „Grażyna Bacewicz 1909-1969”. Następnie ekspozycja przeniesiona została do Wileńskiej Szkoły Muzycznej im. B. Dvarionasa. 22-26 kwietnia w kościele franciszkanów w Wilnie (ul. Trocka) odbędzie się Festiwal Dawnej Muzyki Sakralnej pt. „Muzyka w starym klasztorze”, natomiast w Litewskiej Akademii Muzycznej 24 kwietnia wystąpi młoda utalentowana pianistka polska (gościła już w Wilnie) Kinga Firlej.

III Tydzień Filmu Polskiego w Wilnie

Jak poinformowała dr Małgorzata Kasner – dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie, z inicjatywy tej placówki w dniach 25 kwietnia – 1 maja br. w Wilnie odbędzie się III Tydzień Filmu Polskiego. Niejako zwiastunem tej imprezy staną się dwa znakomite polskie filmy: „Edi” Piotra Trzaskalskiego i „Cisza” Michała Fronta, które obejrzeć można będzie już w marcu podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego „Kino pavasaris 2003” (21-29 marca, „Coca-Cola Plaza Vingis”).

Podobnie jak w latach poprzednich, najważniejszą częścią TFP będzie prezentacja najnowszych polskich filmów fabularnych. Wyświetlona zostanie „Zemsta” w reżyserii Andrzeja Wajdy. Jest to ekranizacja komedii Aleksandra Fredry z udziałem Janusza Gajosa, Andrzeja Seweryna, Katarzyny Figury i innych znakomitych aktorów. Postać Papkina stworzył reżyser o światowej sławie Roman Polański. Podczas TFP odbędzie się wileńska premiera jego „Pianisty”. Film został zrealizowany na podstawie wspomnień pianisty i kompozytora Władysława Szpilmana. Film otrzymał Złotą Palmę na festiwalu w Cannes i aż siedem nominacji do tegorocznego Oscara.

Pokazany będzie również „Suplement” Krzysztofa Zanussiego. Jest to opowieść o dalszych losach pary młodych bohaterów znanych z filmu „Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową”, który mieliśmy okazję oglądać w Wilnie. Film Jerzego Antczaka „Chopin – pragnienie miłości” opowie o życiu kompozytora na emigracji i jego burzliwym związku z pisarką George Sand. „Tam i z powrotem” Wojciecha Wójcika przeniesie widza w lata stalinowskie, lata niezwykle trudnych wyborów życiowych. Film „Głośniej od bomb” nakręcił Przemysław Wojcieszek, reżyser, w którym polska kinematografia pokłada wielkie nadzieje. Obraz Marka Koterskiego „Dzień świra” z udziałem znakomitego Marka Kondrata był tryumfatorem Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Jest to tzw. gorzka komedia.

Po raz pierwszy zaprezentowane zostaną również dzieła młodych reżyserów, którym debiuty fabularne w cyklu „Pokolenie 2000” umożliwiła Telewizja Polska. Warto więc obejrzeć „Portret podwójny” Mariusza Fronta, „Belissima” Artura Urbańskiego i „Inferno” Macieja Pieprzycy.

Poza filmami fabularnymi pokazanych zostanie kilka dokumentalnych i animacyjnych. Wydarzeniem z pewnością będzie retrospektywa filmów Władysława Starewicza (1892-1965). Pionier filmu lalkowego, eksperymentator w dziedzinie formy filmowej, wszechstronnie utalentowany artysta pierwsze swoje filmy nakręcił w Kownie. Następnie działał w Moskwie i Paryżu, zyskał sławę i trwałe miejsce w historii kina. Po raz pierwszy w Wilnie obejrzeć można będzie niezwykłe, dotychczas budzące podziw filmy. Retrospektywę poprzedzi międzynarodowa konferencja poświęcona twórczości Władysława Starewicza z udziałem filmowców litewskich, polskich, rosyjskich i norweskich.

Warto dodać, że oczekiwany jest przyjazd do Wilna znakomitych gości: Krystyny Zachwatowicz, Danuty Stenki (zagrała George Sand w „Chopinie...”), Andrzeja Wajdy, Krzysztofa Zanussiego, Marka Koterskiego.

 * Przed ponad 10 laty Teatr Mały w Wilnie otrzymał do swej dyspozycji pomieszczenie w samym centrum miasta – przy al. Giedymina 22. Jego rekonstrukcja, dorównująca praktycznie budowie od nowa, faktycznie przez ten czas niemal stała w miejscu. Początek bieżącego roku przyniósł kardynalną zmianę: staraniem Ministerstwa Kultury Litwy prace są systematycznie finansowane. Najpewniej jesienią 2004 roku teatr zaprosi do swej prestiżowej siedziby pierwszych widzów. Tymczasem jego zespół wystąpił z oryginalnym pomysłem: w niewykończonej sali, w której trwają prace budowlane, pokazał dramat „Czekając na Godota” noblisty Samuela Becketta w reżyserii Rimasa Tuminasa, w opracowaniu plastycznym Adomasa Jacovskisa i z muzyką Faustasa Laténasa. Okazją do wystawienia sztuki jest 50-lecie od jej premiery we Francji. Obiegła ona później wiele scen świata, a na afisz litewski trafiła dzięki przekładowi Antanasa Gudelisa.

* Stowarzyszenie Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna” i Szkoła Średnia im. Jana Pawła II w Wilnie są organizatorami Konkursu Recytatorskiego Poezji Kazimiery Iłłakowiczówny pt. „Słowik Litewski”. Imprezie przyświecają następujące cele: spopularyzowanie wśród uczniów szkół podstawowych i średnich utworów poetki; przybliżenie młodzieży twórczości autorów związanych z Wilnem i Wileńszczyzną; upowszechnianie sztuki recytatorskiej wśród młodzieży. Konkurs ma dwa etapy: szkolny i centralny. Ten drugi odbędzie się 10 maja br. (pocz. o godz. 9.00) w Szkole Średniej im. Jana Pawła II (ul. Druskio 11/7. Zgłoszenia do udziału w konkursie przyjmowane są w „Macierzy Szkolnej”) i w szkole im. Jana Pawła II.

Zwycięzcy otrzymają dyplomy, nagrody książkowe. Nagrodą główną będzie wyjazd do Poznania.