W Muzeum Druskienickim Prawdziwą rewelacją stała się ostatnio wystawa fotografii autorstwa znanego etnologa, etnografa, uczonego światowej sławy, Bronisława Piłsudskiego (starszego brata Marszałka), eksponowana (wrzesień 2004) w Wilnie, w Galerii Litewskiego Komitetu UNESCO. Zbiory pochodzą z Druskienickiego Muzeum Miejskiego (Druskininku miesto muziejus). Dla muzeum w Druskienikach sprezentował je prywatny kolekcjoner. Są to fotografie autorstwa Bronisława Piłsudskiego (w liczbie 50), wykonane na Sachalinie w końcu XIX i na początku XX w.w. w czasie, gdy przebywał tam na zesłaniu. Zdjęcia w większości wykonane w osadach zamieszkałych przez Ainów, ale nie tylko. W zbiorach tych bowiem są także zdjęcia z osad Giliaków (Niwchów), a także Oroków i Oroczonów, wykonanych w wioskach dorzecza Dolnego Amuru.

Są to fotografie monotematyczne, portrety postaci ainuskich mężczyzn, kobiet, dzieci – specjalnie pozowane (w zaimprowizowanym przez B. Piłsudskiego atelier) oraz reportażowe, dokumentujące na żywo powszednie czynności tubylców (połów ryb, przygotowanie strawy i in.). Pewna część tych fotografii (np. obiegowy już portret statecznego Ainu w bogatym tradycyjnym ainuskim stroju, Ainu kobieta z dzieckiem, Ainu kobiety zbierające włókna dzikiej pokrzywy na tle jurty, portret Giliaczki czy znów fotografia, na której został utrwalony sam Bronisław Piłsudski wśród Oroczonów (Giliaków?) jest znana z reprodukcji zamieszczanych w różnych specjalistycznych periodykach w początkach XX w. i w latach późniejszych (w tym także w artykułach, esejach Bronisława Piłsudskiego, np. o szamanizmie, o święcie niedźwiedzia i in.).

Jednak bodaj większa część fotografii z prezentowanego w Wilnie zbioru druskienickiego jest specjalistom raczej mało znana, a być może, że nawet nie spotykana. To fotografie tematycznie bardzo ważne, wykonane przez Bronisława Piłsudskiego na żywo w czasie obchodów kultowego u Ainu święta niedźwiedzia oraz inne, niemniej interesujące, na których został utrwalony obrządek pogrzebowy. (Tym obrządkom Bronisław Piłsudski poświęcił specjalne studia, publikowane za jego życia w różnych językach).

Trudno jest bez głębszych badań, porównań ustalić, które z tych fotografii z druskienickich zbiorów są unikatowe, niepowtarzalne. Za długi okres pobytu na Sachalinie Piłsudski wykonał setki fotografii związanych tematycznie z ludnością tubylczą. Fotografie przekazywał różnym instytucjom na terenie Rosji. Stanowiły one ważne uzupełnienie kolekcji etnograficznych, które gromadził dla placówek muzealnych w Sankt Petersburgu i Władywostoku. Po powrocie z zesłania, w czasie pobytu w Galicji, Piłsudski żył w niezwykle trudnych warunkach materialnych. Wtedy to został zmuszony dużą część swoich zbiorów sprzedać do muzeów europejskich oraz do Stanów Zjednoczonych Ameryki. Zdaniem współczesnego polskiego znawcy przedmiotu, prof. Antoniego Kuczyńskiego, do chwili obecnej nie ma pełnej inwentaryzacji fotografii wykonanych przez Bronisława Piłsudskiego. Z rozmaitych i uciążliwych kwerend wynika, że fotografie z jego zbiorów znajdują się w Rosji, Austrii, Niemczech, Polsce, Szwajcarii, Stanach Zjednoczonych Ameryki.

No a ostatnio – w Litwie, w Druskienikach.

Niewątpliwie warto by było tę kolekcję zaprezentować także w innych miastach Litwy. W szczególności – na Żmudzi, którą Bronisław Piłsudski upamiętnił nie tylko w swoim eseju pt. „Krzyże litewskie” wydanym w 1916 roku w Bazylei po francusku i opatrzonym nazwiskiem Bronisław Ginet-Piłsudski, ale do której tęsknił całym sercem w ostatnich chwilach swego, pełnego dramatycznych splotów, życia.

Zbiór fotografii autorstwa Bronisława Piłsudskiego, będący własnością Druskienickiego Muzeum Miejskiego, może stać się także dodatkowym atutem dla zorganizowania na Litwie IV Międzynarodowej Konferencji Naukowej poświęconej życiu i działalności naukowej Bronisława Piłsudskiego. (Poprzednie trzy takiego rodzaju konferencje odbyły się w Japonii, Rosji, Polsce).