Polonistyczny cud nad Wilią

Profesor Jan Miodek przemówienie, wygłoszone podczas uroczystości nadania doktoratu honoris causa Wileńskiego Uniwersytetu Pedagogicznego, zakończył trawestacją słów prezydenta Vaclava Havla z powitania papieża Jana Pawła II: „Nie wiem, czy wiem, co to jest cud, ale moim małym, osobistym cudem jest to, że odebrałem dzisiaj w Wilnie najwyższą godność, jaką może nadać uczelnia akademicka. Nie wiem, czy wiem, co to jest cud, ale cudem – wielkim, światowym, globalnym – jest to, że zdarzyło się to na innej, suwerennej Litwie, wraz z Polską trwale obecnej w strukturach zjednoczonej Europy”.

Z okazji 70-lecia Wileńskiego Uniwersytetu Pedagogicznego Senat uczelni na wniosek Katedry Filologii Polskiej oraz Rady Wydziału Slawistyki uhonorował znanego w Polsce i poza jej granicami profesora Uniwersytetu Wrocławskiego, dyrektora Instytutu Filologii Polskiej, niestrudzonego popularyzatora poprawności języka polskiego. W ten sposób została uwieńczona najdłuższa w dziejach obu uniwersytetów współpraca, rozpoczęta w 1969 roku przez Mieczysława Klimowicza i Włodzimierza Czeczota, a rozwijana dalej przez kolejnych kierowników. Nie ulega wątpliwości, że współpraca Wileńskiego Uniwersytetu Pedagogicznego z Uniwersytetem Wrocławskim jest wzajemnie korzystna. Przekonać się o tym mogły liczne roczniki wileńskich studentów nie tylko polonistyki, ale i innych kierunków, co roku wyjeżdżających na praktyki do Wrocławia. Staże naukowe w mieście nad Odrą odbywają pracownicy naukowi z uczelni wileńskiej, odbywają studia doktoranckie, otrzymując stopnie naukowe. To samo dotyczy również społeczności akademickiej Uniwersytetu Wrocławskiego, która gorąco jest przyjmowana w mieście nad Wilią. W wyniku tej współpracy, przy Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, z inicjatywy prorektora Andrzeja Witkowskiego i dziekana Wydziału Filologicznego Władysława Dynaka, zostało utworzone w 2000 roku Studium Języka i Kultury Litewskiej. Jest to unikatowa w skali Polski jednostka dydaktyczno-naukowa, gdzie w ciągu czterech semestrów studenci uczą się intensywnie języka litewskiego, poznają wybrane zagadnienia z literatury i kultury litewskiej oraz historii Litwy.

Historia współpracy uczelni, trwająca od 36 lat, zanotowała wiele ważnych wydarzeń. Wielu byłych studentów polonistyki z pewnością pamięta interesujące wykłady profesorów wrocławskich: Jacka Kolbuszewskiego, Czesława Hernasa, Andrzeja Litworni, Jana Miodka, Wojciecha Głowali i in. O przyjazdach do Wilna pamiętają doskonale również profesorowie z Wrocławia. Jan Miodek wspomina, że najpiękniejsza krajobrazowo była jego pierwsza wizyta w Wilnie w maju 1975 roku: „Cały czas świeciło wtedy słońce, Zwierzyniec i lasy litewskie były intensywnie zielone, Wilia, Niemen i jeziora trockie intensywnie niebieskie, a biel zabytkowych kościołów, posiadłości Tyszkiewiczów czy zabudowań Druskienik kontrastowała z tamtymi barwami w sposób niezwykły”.

Natomiast następna wizyta Jana Miodka w marcu 1978 roku przypadła na okres zimny: wiało, padał deszcz lub śnieg na zmianę. Jednakże ta pogoda pozwoliła dokładniej poznać wileńską gościnność. „Z Kaziuków czy cmentarza na Rossie wracaliśmy przemoknięci do suchej nitki – mówi profesor. – Tym przytulniej było wtedy w wileńskich domach, gdzie zaznaliśmy tyle kresowej gościnności – u państwa Siekackich, Marii Niedźwieckiej, Romualda Mieczkowskiego”.

Z Uniwersytetem Wrocławskim Jan Miodek związał swój los w 1963 roku, gdy po pomyślnie zdanym egzaminie wstępnym został studentem polonistyki. Już w czasie studiów dał się poznać jako literat, publicysta oraz dobrze zapowiadający się naukowiec. W 1968 r. został asystentem stażystą w Katedrze Języka Polskiego, gdzie się rozpoczęła jego błyskotliwa kariera naukowa i nauczycielska. Profesor Miodek jest autorem ponad 600 publikacji, w tym 14 książek autorskich. Są to artykuły z historii języka polskiego i współczesnej polszczyzny, onomastyki i leksykologii, stylistyki i kultury języka, idiolektów pisarzy i Jana Pawła II. Szczególne miejsce zajmują publikacje o zjawiskach w najnowszej polszczyźnie, języku reklamy i mediów, socjolektach i zapożyczeniach wszelkiego rodzaju. Jego program „Ojczyzna-polszczyzna” za pośrednictwem TV Polonia jest retransmitowany do środowisk polonijnych Europy i Ameryki.

Profesor Jan Miodek jest laureatem wielu nagród. Wielokrotnie zwyciężał w plebiscycie wrocławskiego dziennika „Słowo Polskie” na najpopularniejszego wrocławianina. W plebiscycie tygodnika „Polityka” na najwybitniejsze osobowości telewizyjne XX wieku zajął Miodek 4 miejsce. Zdobywał nagrody miasta Wrocławia, Ministra Edukacji Narodowej, Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego, kolegium Rektorów Uczelni Wrocławskich i wiele wiele innych.

Miodek przyznaje, że bardzo ważną rolę w jego późniejszej karierze odegrała niepowtarzalna atmosfera domu rodzinnego pod znakiem Adama Mickiewicza: „Nie mogło być inaczej, skoro pierwszą książką życia był czytany mi przez Ojca na dobranoc Pan Tadeusz, a Matka polonistka przez całe lata zabierała mnie do swojej szkoły i w inne miejsca na przygotowane przez nią i jej uczniów teatralne inscenizacje wielu utworów Mickiewicza”.

Senat WUP uhonorował prof. Miodka za wybitne osiągnięcia naukowe, za zasługi w dziedzinie rozwijania współpracy międzyuczelnianej oraz utworzenie Studium Języka i Kultury Litewskiej na Uniwersytecie Wrocławskim. Dla profesora jest to pierwsza tego rodzaju nagroda. Otrzymał ją na uczelni, dla której, jak powiedział, pracował najwięcej po swojej macierzystej: „Doktorat honorowy przyznała mi druga moja uczelnia, na której i dla której – po Uniwersytecie Wrocławskim – odbyłem najwięcej godzin dydaktycznych”.

Nadanie profesorowi Janowi Miodkowi tytułu doktora honoris causa Wileńskiego Uniwersytetu Pedagogicznego spowodowało, że uroczysta akademia w dniu 21 października br., poświęcona jubileuszowi uczelni, miała zdecydowanie polonistyczne akcenty. Cieszyli się bardzo pracownicy i studenci polonistyki, których kandydatura znalazła uznanie w oczach społeczności akademickiej całego uniwersytetu. Miło było usłyszeć zapewnienie, że nowy doktor honoris causa Wileńskiego Uniwersytetu Pedagogicznego w najbliższym czasie odwiedzi uczelnię wileńską w celu wygłoszenia cyklu wykładów dla studentów polonistyki.

Romuald Naruniec, prodziekan Wydziału Slawistyki WUP

Wstecz