Po odzyskaniu przez kraj niepodległości, Związek Polaków na Litwie, kierując się potrzebą kształtowania świadomości narodowej mieszkańców oraz propagowania wielokulturowości regionu, zainicjował założenie Muzeum Etnograficznego w Niemenczynie. W 1995 r. kwestię tę włączono do programu AWPL, a po zwycięskich dla niej wyborach, uchwałą Rady Samorządu Rejonu Wileńskiego została ona zaakceptowana. Na cele muzealne przekazano przedwojenny (1938 r.) budynek remizy strażackiej w centrum Niemenczyna. 6 lutego 2000 roku muzeum otworzyło podwoje dla zwiedzających.

W piątek, 4 lutego 2005 r. w muzeum Etnograficznym Wileńszczyzny w Niemenczynie było uroczyście i gwarnie. Na pięcioletni jubileusz przybyło wielu gości: sympatyków muzeum, sponsorów, zwiedzających, mieszkańców miasteczka. W uroczystej akademii udział wzięło około 120 osób.

Przemówienia z życzeniami dla muzeum przeplatały piosenki, utwory muzyczne. Na scenie muzeum wystąpiły: chór parafialny kościoła św. Michała w Niemenczynie, zespół folklorystyczny „Sużanianka”, zespół śpiewaczy „Zaciszuki” z Węgorzewa oraz miała swój debiut Niemenczyńska Kapela Podwórkowa (kier. Aleksander Kalinow), która powstała przy muzeum przed kilku miesiącami.

Z życzeniami przybyli do muzeum goście honorowi: poseł na Sejm RL Waldemar Tomaszewski, mer rejonu wileńskiego Maria Rekść, dyrektor administracji rejonu Stefan Świetlikowski, jego zastępca Czesław Olszewski, starosta miasta Niemenczyn Mieczysław Borusewicz, starosta gminy niemenczyńskiej Edward Puncewicz, proboszcz parafii niemenczyńskiej Witold Zuzo, dyrektor Niemenczyńskiego Ośrodka Kultury Antoni Szostko, administracja i nauczyciele szkół gminy niemenczyńskiej, przyjaciele z Polski, przedstawiciele Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie i inni.

Obecnie muzeum mieści około 400 eksponatów, pracuje tu 8 osób pod kierownictwem Algimantasa Baniewicza. Wielce oddany jest swej pracy również Nerijus Leonas Zakrys, kustosz, osoba twórcza. Przy muzeum czynne są kółka tkactwa oraz ceramiki, którymi kierują Bożena Ingielewicz i Krystyna Balul. Chętnie do nich uczęszcza młodzież z Niemenczyńskiej Szkoły Średniej Nr 1. Przy muzeum działa również organizacja „Lietuvą pagražinti”.

Zespół „Zaciszuki” jest dość częstym gościem naszego muzeum, ponieważ jego członkowie mają sentyment do Ziemi Wileńskiej i jej mieszkańców. Zresztą kierownicy zespołu Krystyna i Władysław Daunorowiczowie urodzeni są na Wileńszczyźnie.

Każdy uczestnik imprezy otrzymał proporczyk, folderek oraz znaczek pamiątkowy.

Część biesiadowa uroczystości odbyła się w sąsiadującej z muzeum kawiarni. Kapela podwórkowa grała tu do północy.