Życie kulturalne

Po raz drugi Litewska Filharmonia Narodowa gościła w swych progach znakomitego polskiego dyrygenta Tadeusza Wojciechowskiego. Podczas poprzedniego pobytu orkiestra symfoniczna Juozasa Domarkasa wykonała pod jego batutą II Symfonię Gustava Mahlera. Ponadto podczas Wileńskiego Festiwalu Muzycznego – 2002 pokazana została „Carmen” Bizeta wystawiona przez Wojciechowskiego na ryskiej scenie operowej. Warto w tym miejscu przypomnieć, że maestro współpracował z „Metropolitan Opera” w Nowym Jorku, z „Teatro La Fenice” w Wenecji, „Teatro Carlo Fenice” w Genui, z królewskimi teatrami operowymi Sztokholmu i Oslo. Ponad 10 lat był głównym dyrygentem Duńskiej Opery Królewskiej w Kopenhadze, kierował Teatrem Wielkim – Operą Narodową w Warszawie, pod jego batutą występowało wiele słynnych orkiestr polskich i zagranicznych, obecnie związany jest z Filharmonią Pomorską im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy. Jest tam głównym dyrygentem orkiestry symfonicznej. Tym razem gość z Polski poprowadził program mistrzów narodowej muzyki polskiej i czeskiej. W pierwszej części – uwertura do opery „Halka” Stanisława Moniuszki i Koncert f-moll Fryderyka Chopina – utwór, który „godny iść w rzędzie z dziełami najpierwszych w Europie muzyków”. W drugiej – Symfonia Nr 7, d-moll, op. 70 Antonina Dvoraka. Solistą Koncertu chopinowskiego był Kaspar Uinskas. Młody muzyk po ukończeniu wileńskiej szkoły Čiurlionisa i odniesieniu kilku sukcesów międzynarodowych, kontynuował naukę w warszawskiej Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina. Po kolejnych wyróżnieniach i kilku znaczących recitalach dostał się na studia do słynnej wyższej szkoły muzycznej Juilliarda w Nowym Jorku. Jest jej słuchaczem, a równocześnie studiuje w Litewskiej Akademii Muzyki i Teatru w klasie prof. Veroniki Vitaite.

„Za 10 lat współtworzenia polskiego środowiska artystycznego na Litwie i umacniania jego pozycji, promocji kultury polskiej i popularyzacji prac Polaków z innych krajów, przyjaznej współpracy z artystami litewskimi i innych nacji, otwartości na inne sztuki, zwłaszcza poezję, literaturę i muzykę wraz z serdecznymi gratulacjami i najlepszymi życzeniami wielu dalszych lat owocnej działalności i nieustannych sukcesów” – to tekst Dyplomu uznania dla PGA Znad Wilii podpisany i przekazany na ręce Wandy i Romualda Mieczkowskich przez ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Litewskiej Janusza Skolimowskiego i konsula generalnego RP w Wilnie Stanisława Cygnarowskiego. Gratulacji i życzeń – masa. Okazja – szczególna: 10-lecie PGA. Atmosfera wieczoru rocznicowego – jak na ludzi sztuki przystało – elegancja i coś z cyganerii, poważne rozmowy o sztukach pięknych i sypanie dowcipami, i śpiew, i naturalnie, nikt głodny w sensie dosłownym, progów PGA nie opuścił. Były kwiaty, miłe słowa, na które PGA w pełni zasłużyła. Prezes Litewskiego Zrzeszenia Pracowników Galerii (w środowisku mówi się: galerników) Diana Stomiene powiedziała, że Polska Galeria jest wspaniałym partnerem i upiększeniem wszystkich projektów inicjowanych przez Zrzeszenie: udział w zbiorowych wystawach „galerników”, w Dniach Stolicy, gdy al. Giedymina przekształca się w jedna wielką salę wystawową, w gigantycznej prezentacji sztuki w gmachu Samorządu etc. Wśród gości galerii, a jak powiedzieli właściciele – Wanda i Romuald Mieczkowscy – zaproszeni zostali najwierniejsi jej przyjaciele – był też ktoś, zajmujący dostojne stanowisko, miłośnik sztuki i poezji (po trosze poeta i malarz), kto z okazji jubileuszu Polskiej Galerii Artystycznej zadedykował jej obszerną balladę dziadowską, w której są m. in. takie oto słowa: „Przyjazna wszystkim artystom,/ Różnorodnością przymilna./ Tym właśnie się zasłużyła dla Polski, Litwy i Wilna/ Wznieśmy więc toast:/ Choć czasem nie tak nam się plecie,/ Choć wokół uczuć mizeria -/ Niech żyją Wanda i Romek/ I Polska Znad Wilii Galeria!

Potwierdzeniem tego, że galeria jest przyjazna wszystkim artystom, była obecność wielu z nich. Jubileuszowo wystąpiła Jolanta Śnieżko, wielce utalentowana malarka, którą przed 10 laty PGA przygarnęła i urządziła pierwszą wystawę, a potem prace ślicznej dziewczyny z lekkiej ręki polskich „galerników” z Wilna pofrunęły w szeroki świat. Na urodziny PGA Jolanta pokazała kilkadziesiąt swoich najnowszych utworów, poświęconych Wilnu. W planach PGA – prezentacje dorobku kolejno wszystkich artystów w ciągu minionych lat z nią współpracujących.

Tegoroczne Spotkania Poetyckie „Maj nad Wilią” (22-26 maja), organizowane przez redakcję kwartalnika „Znad Wilii” i Polską Galerię Artystyczną „Znad Wilii”, poświęcone zostały wielkim poetom – Mickiewiczowi i Miłoszowi. Atmosfera serdeczności i zrozumienia, która w ciągu minionych lat wytworzyła się wokół „Maja”, działa niczym magnes: w tym roku przybyło blisko 30 gości zagranicznych, za każdym też razem rozszerza się audytorium miejscowych poetów. Wśród przybyszy – Marek Skwarnicki – pisarz, poeta, dziennikarz i Bogusław Żurakowski – pisarz i poeta. Obecność tych znanych literatów z Krakowa nie jest przypadkowa. Podczas Spotkań nastąpi prezentacja wydanej w Krakowie dwujęzycznej antologii poezji „Wilno-Kraków”. Przekładów z polskiego na litewski dokonała Birute Jonuškaite, z litewskiego na polski – Magdalena Mieczkowska. Tradycyjnie inauguracja „Maja” – przy pomniku Adama Mickiewicza, następnie maraton spotkań poetyckich, w tym w szkołach Wileńszczyzny i wyjazd wszystkich uczestników śladami Czesława Miłosza nad Dolinę Issy.

W 195. rocznicę urodzin wielkiego kompozytora polskiego i z okazji 5-lecia powołania w Wilnie Litewskiego Towarzystwa Chopinowskiego z inicjatywy tego Towarzystwa, Instytutu Polskiego w Wilnie i Wileńskiej Galerii Obrazów, w lokalu tej ostatniej dał recital litewski pianista prof. Petras Geniušas. W programie, oczywiście, Chopin. Geniusz wymaga dobrego towarzystwa, a więc Schubert, Brahms i Liszt. W ciągu 5 lat istnienia Towarzystwa w przepięknej sali dawnego pałacu Chodkiewiczów, udostępnianej przez dyrektora Romualdasa Budrysa, trwa niezmiennie intensywne obcowanie z muzyką i zawsze w programie jest Chopin, a na widowni stale – komplet słuchaczy. Nie bez znaczenia jest miejsce, w którym odbywają się spotkania muzyczne: wśród dzieł sztuki, wytwornych przedmiotów wystroju powstaje szczególna więź między pianistą a słuchaczami.

Instytut Goethego w Wilnie na 50. rocznicę śmierci laureata literackiego Nobla z 1929 r. Tomasza Manna przygotował cykl imprez. Wybitnemu prozaikowi niemieckiemu, autorowi „Czarodziejskiej góry”, „Buddenbrooków”, „Doktora Faustusa” i in. poświęcono wystawę, a następnie konferencję naukową w Bibliotece Narodowej im. M. Mažvydasa. Pokazano także film dokumentalny o życiu wielkiego pisarza. Ponadto w domu Św. Krzyża (przy kościele bonifratrów) odbył się wieczór literacki, LTV wyemitowała trzyodcinkowy film o Mannie i jego rodzinie. Warto nadmienić, że współorganizatorem rocznicowych przedsięwzięć jest Centrum Kultury im. Tomasza Manna w Nidzie. Mieści się ono w drewnianym domu, który kupił pisarz po otrzymaniu Nagrody Nobla. Tam na Mierzei Kurońskiej przez trzy kolejne lata spędzał z całą liczną rodziną wakacje. Przed kilkunastu laty budynek został gruntownie wyremontowany i urządzono w nim wymienione centrum.

Centrum Kultury Polskiej na Litwie im. Stanisława Moniuszki zapisało do swojej historii kolejne dwie imprezy: XII Festiwal Kultury Polskiej na Litwie „Pieśń znad Wilii” i XII Festiwal Dzieci i Młodzieży Muzycznie Uzdolnionej im. Stanisława Moniuszki. Pierwszy przebiegał w Pałacu Kultury MSW, drugi – w Domu Kultury Polskiej. Gośćmi „Pieśni znad Wilii” była ekipa z Mrągowa z burmistrz Otolią Siemieniec na czele. Obecność ta nie była przypadkowa. Tu zostały wyłonione zespoły na Międzynarodowy Festiwal Kultury Kresowej w Mrągowie. W tym roku wezmą w nim udział „Wilia” – jako jubilatka oraz „Sto uśmiechów” z Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Wilnie, „Wilenka” (chór) z wileńskiej Szkoły Średniej im. Wł. Syrokomli, „Suderwianie” z Suderwy, „Jutrzenka” z Niemenczyna.

Blisko 100 uczestników zgromadził XII Festiwal Dzieci i Młodzieży Muzycznie Uzdolnionej. Ze szkół muzycznych Wilna i Wileńszczyzny, z podkowieńskiej Garliavy i samego Kowna, z repertuarem niezwykle zróżnicowanym i bogatym. Patron tego wielkiego dorocznego przedsięwzięcia – Stanisław Moniuszko – pewnie byłby zadowolony widząc w jednym miejscu tak liczną rzeszę utalentowanych muzycznie dzieci i młodzieży, sięgających wielokrotnie po jego arcydzieła ze „Śpiewnika domowego”.

...Otrzymała Wileńska Biblioteka im. Adama Mickiewicza. Darczyńcami są Fundacja Wspierania Współpracy Polsko-Litewskiej z prezesem Edmundem Pawlakiem i Instytut Polski w Wilnie z Małgorzatą Kasner na czele. Jest w tym fakcie coś symbolicznego: fundacja mickiewiczowska – bibliotece mickiewiczowskiej, Warszawa - Wilnu. Dar niezwykle cenny: Encyklopedia Gutenberga, Encyklopedia Geografii (20 tomów), książki z serii „Skarby Biblioteki Narodowej” itd. Jest to kolejny przejaw zainteresowania i życzliwości ze strony fundacji i jej prezesa E. Pawlaka losami i stanem posiadania wileńskiej książnicy z ulicy Trockiej.