Z działalności Instytutu Polskiego w Wilnie

Zadaniem Instytutu Polskiego w Wilnie jest promowanie Polski w szerokim tego słowa znaczeniu. Z działalnością tej placówki mieszkańcy i goście stolicy niejednokrotnie mieli okazję się zapoznać. Relacje na ten temat wielokrotnie zamieszczał m.in. „Magazyn Wileński”. Poszukując nowych form promocji Polski oraz dążąc do zwiększenia jej zakresu, Instytut w lipcu 2006 r. po raz pierwszy zorganizował wyjazd studyjny do Polski, którego uczestnikami byli młodzi naukowcy kierunków humanistycznych Uniwersytetu im. Witolda Wielkiego w Kownie, Uniwersytetu Wileńskiego i innych wileńskich uczelni wyższych, zainteresowani zawodowo problematyką polską i zaangażowani we współpracę z placówką.

W zamyśle organizatorów wyjazd studyjny miał być wydarzeniem nie jednorazowym, ale elementem długofalowej współpracy uczestników wyjazdu z Instytutem Polskim. Przedsięwzięcie miało służyć również rozwojowi zawodowemu lub naukowemu osób biorących udział w projekcie, miało też być pomocnym w rozwijaniu współpracy polsko-litewskiej na poziomie społeczeństw. Układając program wizyty organizatorzy starali się umożliwić uczestnikom zapoznanie się z najważniejszymi obiektami historii i kultury Polski, pomóc w nawiązaniu kontaktów ze środowiskami naukowymi i akademickimi największych uczelni polskich: Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Warszawskiego. Młodzi naukowcy z Litwy mieli też okazję wzbogacić swoją wiedzę o polskim państwie i społeczeństwie, poprzez spotkania w parlamencie oraz w najważniejszych urzędach i instytucjach publicznych.

Bogaty program merytoryczny obejmował spotkania w ośrodkach naukowych, kulturalnych i instytucjach społeczno-politycznych Warszawy i Krakowa. W ciągu niespełna pięciu dni uczestnicy wizyty wzięli udział w spotkaniach i konferencjach na Uniwersytecie Jagiellońskim (temat: „Stosunki polsko-litewskie w ujęciu historycznym”), w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie (temat: „Miejsce i rola MCK w promocji polskiej kultury”), w Ośrodku Myśli Politycznej w Krakowie (temat: „Główne stanowiska w Polsce odnośnie najważniejszych zagadnień związanych z integracją europejską”), w Instytucie Tertio Millennio w Krakowie (temat: „Główne wyzwania w obszarze kultury stojące przed krajami Europy Środkowej, związane z globalizacją i integracją europejską”), na Uniwersytecie Warszawskim (udział w Warszawskiej Konferencji Wschodnioeuropejskiej oraz spotkanie poświęcone bilansowi 16 lat transformacji w Polsce), w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej (spotkanie z wicemarszałkiem Jarosławem Kalinowskim na temat: „Sytuacja polityczna w Polsce w 2006 r.”), w Instytucie Pamięci Narodowej (temat: „Kluczowe wydarzenia w historii Polski w okresie 1945-1989”), w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, gdzie również odbyło się spotkanie z przedstawicielem Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych (temat: „Główne cele i wyzwania w obszarze polskiej polityki zagranicznej”), w Muzeum Powstania Warszawskiego (temat: „Rola i znaczenie Armii Krajowej w II wojnie światowej”).

Ponadto uczestnicy projektu zwiedzili Zamek Królewski na Wawelu i w Warszawie, kopalnię soli w Wieliczce, klasztor na Jasnej Górze, starówkę i inne obiekty kulturalno-oświatowe Krakowa i Warszawy.

Grupa składała się z 21 osoby: sześć osób reprezentowało Uniwersytet im. Witolda Wielkiego w Kownie, pozostałe osoby, poza kierownikiem grupy, dyrektorem Instytutu Polskiego – wileńskie uczelnie wyższe (najwięcej uczestników było z Uniwersytetu Wileńskiego). Wśród uczestników byli doktoranci, magistranci, studenci, pracownicy naukowi, dziennikarze. Większość w grupie stanowili Litwini, ale było też 5 Polaków. W ocenie organizatorów, wizyta była udana. Program zrealizowano w stu procentach. Główny cel wyjazdu został osiągnięty – każdy znalazł coś dla siebie: jedni pogłębili wiedzę z dziedziny, którą zajmują się zawodowo, inni zdobyli dodatkowe informacje do obecnie pisanych prac naukowych, jeszcze inni nawiązali cenne kontakty, które w przyszłości zaowocują wspólnymi przedsięwzięciami.

Koncerty letnie organizowane przez Instytut Polski w Wilnie na dziedzińcu Muzeum im. Adama Mickiewicza w Wilnie stały się już tradycyjną imprezą na mapie kulturalnych wydarzeń stolicy Litwy. Nie ma w tym nic dziwnego, gdyż w roku bieżącym odbywają się po raz siódmy. Corocznie impreza gromadzi setki miłośników muzyki – zarówno mieszkańców jak i gości Wilna. Sukces tego projektu wynika z obranej formy – koncerty w plenerze oraz doboru muzyków – każdy zespół prezentuje inny styl i rodzaj muzyki. Wszystko to powoduje, że koncerty letnie są imprezą oczekiwaną na długo przed jej rozpoczęciem.

27 lipca 2006 r. odbył się już trzeci koncert z tegorocznego cyklu, podczas którego wystąpiło Trio Janusza Strobla. Dzień wcześniej Trio wystąpiło w Kownie.

W roku bieżącym, poza koncertami w Wilnie, Instytut postanowił zorganizować przynajmniej jeden koncert w Kownie. Był to swoisty sprawdzian czy dla publiczności kowieńskiej będzie do przyjęcia taki rodzaj rozrywki. Okazało się, że szlaki są już przetarte: w Kownie, na zabytkowym podwórzu przy placu Ratuszowym koncerty organizuje agencja muzyczna „JJJazz”. Agencja ta jest jednocześnie organizatorem, również tradycyjnych, festiwali „Kaunas Jazz” i wieloletnim partnerem Instytutu, który nie zawiódł i tym razem. Dzięki współpracy z tą instytucją 26 lipca przed kowieńską publicznością wystąpiło Trio Janusza Strobla. Dwóch muzyków – kontrabasistę Mariusza Bogdanowicza i perkusistę Piotra Biskupskiego – widzowie już mieli okazję poznać w 2004 r., kiedy w składzie Trio Włodzimierza Nahornego występowali na festiwalu „Kaunas Jazz”. Natomiast lidera zespołu, mistrza gitary klasycznej – Janusza Strobla na żywo mieli możliwość usłyszeć po raz pierwszy.

J. Strobel pochodzi ze znanej gdańskiej rodziny muzycznej. Karierę muzyczną rozpoczął w 1970 r., a już rok później został laureatem festiwalu „Jazz nad Odrą”. Od tego czasu prowadzi szeroką działalność koncertową niemal we wszystkich krajach Europy.

J. Strobel jest bezsprzecznym autorytetem i wirtuozem gitary klasycznej, niezwykle cenionym kompozytorem. Jego utwory wykonywane są przez gitarzystów na całym świecie, a o skomponowane przez niego piosenki, do tekstów takich poetów jak Jonasz Kofta, Jan Wołek, Andrzej Poniedzielski, zabiegają najwybitniejsi polscy artyści.

Ze swojej strony należy dodać, że muzyk mimo wielu sukcesów artystycznych jest osobą niezwykle skromną i sympatyczną.

Porównując koncerty w Wilnie i Kownie można stwierdzić, że na kowieński koncert przyszło znacznie więcej młodzieży, a publiczność była bardziej muzycznie wykształcona – szesnaście festiwali jazzowych spełniło swoje zadanie: z jednej strony promowały muzykę, ale jednocześnie kształciły młode pokolenie Litwinów. W Wilnie natomiast podczas koncertu była cieplejsza atmosfera. Najważniejsze jednak, że dla wielu widzów – wileńskich i kowieńskich – występ Tria był prawdziwą ucztą duchową.

28 lipca 2006 r. w Kowieńskiej Galerii Obrazów odbyło się otwarcie wystawy sztuki wizualnej „Nowe maski”. Organizatorem projektu było Narodowe Muzeum Sztuki im. M. K. Čiurlionisa, a partnerem – Instytut Polski w Wilnie.

Na wystawę złożyły się prace kilkunastu litewskich artystów – zarówno już dobrze znanych w świecie artystycznym, jak również przedstawicieli młodszego pokolenia. Gościem specjalnym imprezy był artysta mieszkający w Polsce – Stasys Eidrigevičius. Przybył on do Kowna dzięki wsparciu Instytutu Polskiego w Wilnie. Artysta przedstawił swoje pastele i fotografie. Był również autorem plakatu towarzyszącego wystawie.

Pomysłodawcą wystawy był rzeźbiarz Saulius Kuizinas, który kilkakrotnie przebywał we Włoszech, gdzie szczególnie zachwycił się maskami z Wenecji oraz głęboką, włoską tradycją karnawałową. Pomysł prezentacji maski i jej wykorzystania postanowił przenieść na grunt litewski.

Artyści – uczestnicy projektu „Nowe maski” wykorzystując różne techniki – rzeźbę, malarstwo, fotografię, grafikę – starali się ukazać semantyczną i wizualną interpretację maski we współczesnej sztuce.

Maska w tradycji i kulturze wielu narodów od dawna stanowiła ważny element. Szczególnego znaczenia nabierała podczas imprez masowych – karnawałów, zapustów, pełniąc funkcje rozrywkowe. Realizując ten projekt dążono do pokazania stosunku między tradycyjnym a interpretowanym symbolem maski oraz tego, jak ten symbol jest wyobrażany przez współczesnych artystów.

Temat wystawy doczekał bardzo różnorodnej i indywidualnej interpretacji maski w dzisiejszym życiu i sztuce. Zdaniem S. Eidrigevičiusa, maski na fotografowanych przez niego modelach służą nie do ukrycia ludzkiej twarzy, ale do odsłonięcia głębi duszy.

Fotografik R. Penkauskas zaprezentował cykl fotografii przedstawiających kamienne maski. „Jeżeli A. Dumas stworzył żelazną maskę, to dlaczego ja nie mogę stworzyć kamiennej” – żartował artysta.

Inny fotografik, A. Macijauskas wystawił na pokaz tylko jedno zdjęcie, wykonane przy tym w 1974 r. na bazarze w Olicie (Alytusie). Na fotografii została uchwycona reakcja kobiet i zwierzęcia (krowy) na człowieka w masce. Fotografia pochodzi z cyklu „Targowiska Litwy”.

Rzeźbiarz R. Antinis przedstawił instalację z siedmiu luster, które na wysokości oczu są wytarte. W ten sposób widzowie mogli przez lustra spojrzeć na swoje, jak i innych ludzi, maski.

Projekt „Nowe maski” wywołał duże zainteresowanie widzów. Można śmiało rzec, iż był on ważnym wydarzeniem na letniej mapie kulturalnej Kowna. Wystawa będzie czynna do 28 sierpnia br.