XVII Światowe Forum Mediów Polonijnych

We wrześniu braliśmy udział w XVII Światowym Forum Mediów Polonijnych – największym przedsięwzięciu w Polsce w dziedzinie mediów, adresowanym do polonijnych dziennikarzy z całego świata. Jest to unikatowa inicjatywa Małopolskiego Forum Współpracy z Polonią, przy patronacie Senatu RP i wsparciu ogromnej liczby instytucji, organizacji i biznesów. W dniach 7-14 września, jak każe tradycja, Forum przebiegało „w drodze”: od ośmiu lat bowiem dziennikarze polonijni wędrują, zwiedzając kolejne zakątki Polski. Tym razem prezentowało się województwo śląskie, a motywem przewodnim, oprócz promocji gospodarczej, kulturalnej i turystycznej, było ukazanie kultury materialnej tego regionu.

Przybyłych z 25 krajów świata 150 dziennikarzy serdecznie przywitał prezes Zarządu Małopolskiego Forum Współpracy z Polonią Stanisław Lis – twórca projektu. Tradycyjnie przedsięwzięcie rozpoczęto od konferencji prezydenta miasta Tarnowa Ryszarda Ścigały, a Stanisław Lis podsumował 10 lat działalności Małopolskiego Forum Współpracy z Polonią.

Wieczorem pierwszego dnia pojechaliśmy do Dąbrowy Tarnowskiej, gdzie burmistrz miasta Stanisław Początek przyjął nas w szkole, a w obszernym przemówieniu zaprezentował swoje miasto. Tam też zostaliśmy na kolacji.

Następnego dnia odbyła się oficjalna już, uroczysta inauguracja Forum z udziałem wiceministra spraw zagranicznych RP Jana Borkowskiego, wojewody małopolskiego Jerzego Millera, prezydenta miasta Tarnowa Ryszarda Ścigały, przedstawicieli Senatu RP, mediów regionalnych. Po programowych wystąpieniach inauguracyjnych (m. in. interesujący odczyt pt. „Europejskie echa Unii polsko-litewskiej w 440. rocznicę Unii Lubelskiej” wygłosił pisarz i dziennikarz Zbigniew Święch) wręczono nagrody dorocznego międzynarodowego konkursu literackiego im. Henryka Cyganika „Powroty do źródeł” oraz konkursu na reportaż z poprzedniego Forum.

Wykładowczyni Uniwersytetu Gdańskiego Alina Kierys poprowadziła warsztaty metodyczne „Język, osobowość i kompetencje dziennikarzy – triada konieczna”, a po południu wyjechaliśmy do Katowic, gdzie polonijną brać dziennikarską uroczystą kolacją podjął Marszałek województwa śląskiego.

Śląska inauguracja Forum miała miejsce w historycznym gmachu Sejmu Śląskiego. „Siedzące na węglu”, popularnie zwanym „czarnym złotem”, województwo śląskie liczy dziś 5 mln mieszkańców i jest najbardziej uprzemysłowionym regionem Polski, wypracowującym największy procent produktu krajowego. Jest też miejscem, o którym reżyser filmowy Wojciech Kilar powiedział: „Śląsk jest jak Ameryka, przyjmuje wszystkich z otwartymi ramionami”.

Piękna jest sala Sejmu Śląskiego! Tu właśnie wysłuchaliśmy interesujących wystąpień gospodarzy. Forumowiczów przywitał wojewoda śląski Zygmunt Łukaszczyk. Członek Zarządu województwa śląskiego Mariusz Kleszczewski zaprezentował województwo śląskie pod kątem przemysłu i zorganizowanej służby zdrowia. Wiceprezydent miasta Katowice Józef Kocurek zaprosił uczestników do nowo wyremontowanej hali widowiskowo-sportowej „Spodek”, zaś wicemarszałek Senatu RP Krystyna Bochenek przywitała nas na swojej Ziemi Śląskiej po koleżeńsku, jako dziennikarka. Pani wicemarszałek wspomniała tych, którzy w czasie stanu wojennego i walki o demokrację wspierali Polaków z zagranicy oraz poprosiła dziennikarzy o przekazanie opinii na temat problemów Polaków za granicą, by mogła je zaprezentować podczas Polonijnej Rady Konsultacyjnej.

Po wystąpieniach programowych zorganizowano niezwykle interesującą wycieczkę po pięknym zabytkowym gmachu Sejmu Śląskiego, a następnie rozpoczęliśmy zwiedzanie regionu.

Na dobry początek wyruszyliśmy do Siemianowic Śląskich. Pobyt tu poprzedził bardzo elegancki gest – złożenie kwiatów przed pod pomnikiem Wojciecha Korfantego, orędownika sprawy polskości Śląska, a wywodzącego się właśnie z Siemianowic.

Następnie przyjechaliśmy na tereny Śląskiego Klubu Golfowego. Zanim zakosztowaliśmy przygotowanych atrakcji, odbyła się tu konferencja prasowa burmistrza Siemianowic Śląskich Jacka Guzego. Postać burmistrza jest szczególna, gdyż ujrzeliśmy przedstawiciela władzy samorządowej, który o wszystkim mówi wprost, ma jasne poglądy na wiele spraw, stawia sobie konkretne cele. Doskonale zorientowany w problemach swojej gminy, jest prawdziwym gospodarzem małej ojczyzny, sprawującym władzę nie dla własnej korzyści, lecz pro publico bono.

Wszyscy chętni mogli pod opieką trenerów pograć w golfa. Natomiast podczas wieczoru integracyjnego raczyliśmy się smakołykami z grilla, śpiewaliśmy i tańczyliśmy przy śląskich przebojach. Zabawa zakończyła się późnym wieczorem.

Kto wie, czy z perspektywy edukacyjnej nie najbardziej korzystne były warsztaty w mediach śląskich – w redakcji „Gazety Wyborczej”, w Radiu Katowice oraz w Telewizji Silesia (TVS), zorganizowane w czwartym dniu Forum. Dołączyłem do grupy, która wyruszyła do telewizji. Po kawie i ciepłym powitaniu prezesa TVS Arkadiusza Hołdy obejrzeliśmy film promocyjny, ukazujący proces powstania Śląskiej Telewizji, jej ofertę programową, sztandarowe audycje i tzw. „telewizyjne twarze”.

Już na wstępie prezes Arkadiusz Hołda mile zaskoczył wielu, kierując w naszą stronę poważną propozycję współpracy. Ma ona polegać na przekazywaniu informacji o życiu Polaków za granicą za pośrednictwem kamer internetowych, komunikatora Skype, a docelowo wideotelefonu. Dziennikarzom zaprezentowano „zdolności” tego urządzenia, po czym w oczach wielu pojawiła się wyraźna chęć podjęcia tej współpracy.

Po tak dobrym prologu ruszyliśmy na spacer po zakamarkach telewizyjnego gmachu. Zachwycająca jest jakość i mnogość sprzętu, będącego w dyspozycji telewizji. Zdecydowanie zaimponowało mnie wyposażenie TVS – jak mówiono, jedno z najnowocześniejszych w Polsce.

Ostatnim i bardzo ciekawym punktem wizyty w telewizji było spotkanie z popularnym dziennikarzem i prezenterem Markiem Czyżem, będącym obecnie „twarzą” TVS. Poprowadził on warsztat dziennikarski na temat „Wizerunek jako element komunikacji”, dotyczący m. in. kulis pracy dziennikarzy telewizyjnych. Był to zbiór bardzo praktycznych uwag i rad.

Pomnik Powstańców Śląskich – to jeden z symboli Katowic. Ma on formę trzech orlich skrzydeł i symbolizuje trzy powstania śląskie z lat 1919, 1920, 1921. Jest najcięższym i największym pomnikiem w Polsce. Po złożeniu tu kwiatów przeszliśmy do zwiedzania słynnego katowickiego Spodka.

W katowickim „Spodku”...

... przywitał nas prezydent Katowic Piotr Uszok. Co roku (nieprzerwanie od 1981) odbywa się tu Rawa Blues Festival – największy i najstarszy w Polsce festiwal muzyki bluesowej. Od roku 1992 festiwal zyskał miano międzynarodowego prezentując najbardziej uznane postaci światowego bluesa.

Po krótkim pobycie na widowni (hala liczy 11,5 tysięcy miejsc) i na przygotowanym dla koszykarzy parkiecie, przeszliśmy do jednej z mniejszych hal sportowych, gdzie prezydent miasta zaprezentował współczesność i plany rozwoju Katowic. Dzięki wizualizacji zobaczyliśmy nowoczesne miasto przyszłości.

Po konferencji prasowej prezydenta miasta zwiedziliśmy zabytkowe górnicze osiedla robotnicze Nikiszowiec i Giszowiec. W Miejskim Domu Kultury w Giszowcu zostaliśmy uraczeni wspaniałym śląskim żurkiem i specjalnościami kuchni śląskiej. Pełni dobrych wrażeń dotarliśmy do kultowego katowickiego Klubu Niezależnych Stowarzyszeń Twórczych „Marchołt”, gdzie odbył się wieczór poetycki, na który złożyły się utwory koleżanek i kolegów z Forum. W roli muzy, reżysera i prowadzącej wieczoru poetyckiego pt. „Proporzec pamięci – wędrowanie, poetowanie” wystąpiła Grażyna Słomka (Niemcy). Własne wiersze recytowali natomiast: Dorota Jaworska (Ukraina), Janusz Szlechta (USA), Stanisław Lis (Polska), Józef Komarewicz (Polska), Tadeusz Rawa (Szwecja), Aleksander Szumański (Polska). Poezję nieobecnej byłej wilnianki Leokadii Komaiszko (Belgia) zaprezentowała gościnnie Anna Gordiejewska (Ukraina, Radio Lwów). Czwarty dzień Forum wieńczył występ forumowego Kabaretu dEFEKT.

Piąty dzień – wizyta w Żywcu, gdzie w pięknej sali Ratusza spotkał nas burmistrz miasta Antoni Szlagor. Według niego, góry, woda i serdeczni ludzie – to największe bogactwo Żywca. Świetną atrakcją była wizyta w Muzeum Żywieckiego Browaru oraz zwiedzanie miejscowego starego Zamku Habsburgów, którego gospodarze powitali nas muzyką w wykonaniu Kapeli Górali Beskidzkich. O ile piwo „Żywiec” zna każdy, nie każdy wie zapewne, że właścicielką browaru i panią na zamku jest arcyksiężna Maria Krystyna Habsburg, córka ostatnich przed wojną właścicieli browaru. Spotkanie z arcyksiężną z największego rodu władców było dla wielu w tym dniu bodaj największą atrakcją.

Maria Krystyna Altenburg (ur. 8 grudnia 1923, w Żywcu, jako Maria Krystyna Niepokalana Elżbieta Renata Alicja Gabriela Habsburg-Lotaryńska) – księżniczka von Altenburg, jest córką arcyksięcia Karola Olbrachta Habsburga i jego morganatycznej żony – Szwedki, Alicji Ankarcrona. Na mocy rodzinnego postanowienia jest arystokratką z tytułem księżnej von Altenburg. W 2002 r., po wieloletniej nieobecności w kraju, na stałe wróciła do rodzinnego Żywca, gdzie mieszka w jednym ze skrzydeł zamku. Arcyksiężna przybyła na spotkanie z nami w towarzystwie Lucka Czernego, który pełnił rolę opiekuna-dworzanina Marii Krystyny. Sama księżna okazała się osobą bardzo kontaktową, mówiącą znakomicie po polsku z przeuroczym śląskim akcentem.

Popołudnie i wieczór dnia piątego spędziliśmy już w Żorach. Odbył się tu pokaz walki na białą broń w wykonaniu trzech młodych ludzi, konferencja prezydenta miasta Waldemara Sochy oraz niezapomniany koncert Żorskiej Orkiestry Rozrywkowej pod dyrekcją Lothara Dziwokiego. Jako goście udział w nim wzięli laureaci koncertu debiutów tegorocznego Festiwalu Piosenki w Opolu: Kasia Zaręba (III miejsce) i zespół Ustronsky (I miejsce za wykonanie piosenki „Płonie stodoła” z repertuaru Czesława Niemena). Koncert zakończył Lothar Dziwoki – już nie jako dyrygent a solista. Przeboje Armstronga i Sinatry w jego wykonaniu dosłownie postawiły publiczność na nogi. Wszystkie utwory nagradzane były bardzo gorącymi oklaskami, nawet na stojąco.

Kolejne dwa dni Forum – to Zabrze, Bytom i Tarnowskie Góry. W Zabrzu – wizyta w Instytucie Protez Serca Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii im. prof. Zbigniewa Religi oraz zwiedzanie zabytkowej kopalni węgla kamiennego „Guido”. W Bytomiu – spotkanie z prezydentem miasta, zwiedzanie elektrociepłowni i spotkanie integracyjne w Centrum Sztuki Współczesnej „Kronika” pt. „Najpiękniejsze arie i pieśni operetkowe” w wykonaniu Juliusza Ursyna-Niemcewicza. W Tarnowskich Górach uczestnicy Forum zwiedzali zabytkową kopalnię srebra. Łącznie dziennikarzy polonijnych z całego świata gościło tego roku w sumie 10 miejscowości śląskich.

„Pierwsza otrzymana nagroda, nawet jeśli pół żartem, pół serio jest jak pierwsza miłość. Pamięta się o niej do końca życia. Jak odczytano w uzasadnieniu: za medialną aktywność, publicystykę i... nie będę wyliczać, bo wyjdzie na to, że się przechwalam. A ja po prostu się cieszę. Nagroda ta uskrzydla – pisze w swej relacji laureatka tegorocznej nagrody „Mega Gwiazda Mediów Polonijnych” Jadwiga Hafner (Magazyn „Jupiter”, Austria). – Do dyplomu załącznik – właśnie myślałam o kupnie czegoś małego, poręcznego na kameralne imprezy – kamera” – cieszyła się pani Jadwiga.

Na pewno na Forum przyjeżdża wiele osób, które zasługują na ten tytuł i które zyskały lub zyskują uznanie uczestników. Do takich, w moim przekonaniu, należy bezsprzecznie kresowianka z dziada pradziada, pani Maria Mirecka-Loryś (Radio „Otwarty Mikrofon”, USA). Żołnierz AK w randze kapitana, wieloletnia prezes Związku Polek w Chicago i redaktor ich pisma. Pani Maria liczy 93 lata, nadal jest niestrudzona i zawsze chętnie zabiera głos w dyskusjach, a jej wypowiedzi są pełne ducha patriotycznego i społecznego.

Ostatni dzień Forum, Warszawa. Jesteśmy w Senacie RP, gdzie uroczystego otwarcia wystawy „Historia Kartą spisana” w obecności Konsula Generalnego RP w Brześciu Jarosława Książka i przedstawicieli władz Rzeczypospolitej Polskiej dokonała wicemarszałek Senatu RP Krystyna Bochenek.

Wręczono tu liczne nagrody, m. in. Marszałka Senatu laureatowi konkursu „XX-lecie polskiej demokracji – moje życie zmieniło się, bo Polska odzyskała wolność” oraz statuetki „Fidelis Poloniae”, przyznawane przez Małopolskie Forum Współpracy z Zagranicą. Otrzymali je dyrektor Teatru Polskiego we Lwowie Zbigniew Chrzanowski oraz europoseł Waldemar Tomaszewski, w którego imieniu nagrodę odebrała mer rejonu wileńskiego Maria Rekść.

Po wystąpieniu prezydenta miasta Tarnowa Ryszarda Ścigały odbyło się forum dyskusyjne z udziałem wicemarszałek Senatu RP Krystyny Bochenek oraz Komisji Łączności z Polakami za Granicą. Mówiono o najbardziej aktualnych i newralgicznych problemach, z jakimi mają do czynienia przedstawiciele mediów u siebie w krajach. Podsumowania XVII Forum dokonał prezes Stanisław Lis, po czym całość zakończył obiad w sejmowej restauracji „Hawelka na Wiejskiej”.

Że dziennikarze polonijni są ważnym zapleczem intelektualnym Polonii, wiadomo nie od dziś. W czasie Forum niejednokrotnie podkreślano potrzebę integracji rozsianych po świecie rodaków, znaczenie współpracy dziennikarzy z różnych części świata, wymiany doświadczeń, nawiązania kontaktów oraz zwyczajnych ludzkich przyjaźni. Łączy nas przecież język, dbałość o propagowanie polskiej kultury, chęć poznania osiągnięć i problemów współczesnej Polski. Treściwe programy, bogate w warsztaty, spotkania, zwiedzania sprawiają, iż wracamy do swoich krajów nie tylko naładowani informacją, ale też z jakimś trudnym do zwerbalizowania pozytywnym uczuciem.

Tegoroczne XVII Światowe Forum Mediów Polonijnych odbyło się w roku szczególnym, gdyż obchodzone są trzy ważne dla historii Polski i Europy daty – 70. rocznica wybuchu II wojny światowej, 20. rocznica odzyskania wolności i upadku komunizmu w Europie Środkowej oraz 20-lecie odrodzonego Senatu RP, którego przywrócenie było jednym z postanowień porozumienia zawartego przy „Okrągłym stole”.