Związek Polaków na Litwie 

oraz redakcje „Magazynu Wileńskiego” 

i „Naszej Gazety” ogłaszają

WIELKI KONKURS

poświęcony twórczości Czesława Miłosza 

pt. „Nim śmierć mój kształt na wieki spełni”

Rok bieżący – jeśli chodzi o naszą literaturę – został zdominowany przez Czesława Miłosza. A to dlate-go, że 30 czerwca przypada jakże okrągła, gdyż setna rocznica jego urodzin. Program jubileuszo-wych obchodów jest naprawdę rozległy: zarówno w Polsce, jak też na ojczystej autorowi „Doliny Issy” Litwie.

Wnosząc swój przyczynek do tych obchodów, Związek Polaków na Litwie oraz redakcje „Magazynu Wileńskiego” i „Naszej Gazety” organizują Wielki Konkurs, poświęcony twórczości naszego noblisty pod tytułem „Nim śmierć mój kształt na wieki spełni”, co w szczegółach przedstawia się następująco. By zachęcić rodaków do pochylenia się nad tym, co mu wyszło spod pióra, w każdym z tegorocznych numerów naszego miesięcznika, poczynając lutowym a kończąc listopadowym, będziemy zamieszczali fragmenty twórczości. Za każdym razem wzorem szkolnej lekcji z literatury polskiej dokonamy pisemnego odpytywania przerobionego materiału. Złoży się na nie 10 pytań, a obok tego zbiorowego na temat poezji każde kolejne będzie dotyczyło konkretnego utworu, np. „Rodzinnej Europy”, „Ziemi Ulro”, „Zaczynając od moich ulic” czy „Zniewolonego umysłu”. Pierwsze z nich zamieściliśmy w lutowym numerze „Magazynu Wileńskiego”, kiedy to dokonaliśmy „spaceru” po poetyckiej spuściźnie Noblisty. (UWAGA! Odpowiedź na nie i kolejne dziewięć należy zachować i przesłać do redakcji po zakończeniu Konkursu).

Zdajemy sprawę, że dorobek twórczy Czesława Miłosza jest naprawdę rozległy. Chcąc cokolwiek ulżyć każdemu z uczestników konkursowej rywalizacji – jako organizatorzy – podjęliśmy decyzję, by fragmenty zamieszczonych utworów kryły odpowiedzi na pytania. Zachęcamy więc do wnikliwego czytania „Magazynu Wileńskiego” oraz „Naszej Gazety”, do gromadzenia ich numerów, które będą jak znalazł stającym do rywalizacji.

Na zwycięzców Konkursu czeka 20 atrakcyjnych nagród, ufundowanych przez Związek Polaków na Litwie. Uroczyste jego podsumowanie przewidziano w trzeciej dekadzie grudnia 2011 w Szetejniach – rodzinnych stronach tegorocznego Jubilata. Mamy prawo liczyć, że wśród laureatów znajdzie się jak młodzież szkolna tak też osoby dorosłe.

Tematem dzisiejszej, piątej w kolejności „lekcji” z twórczości Miłosza jest „Szukanie Ojczyzny” – zbiór esejów o charakterze w dużej mierze autobiograficznym. Autor rozważa w nim o wygnaniu i braku „zakorzenienia” związanym z opuszczeniem „kraju lat dziecinnych”. Po raz kolejny powraca do swoich stron rodzinnych, gromadząc teksty wspomnieniowe, eseje i szkice historyczne, dotyczące Wielkiego Księstwa Litewskiego i skomplikowanych związków łączących je przez stulecia z Polską. Nobliście znowu i znowu przyświeca cel przerzucania pomostów ponad wzajemnymi urazami, obalanie stereotypów i pokonywanie uprzedzeń. Kolejne późniejsze wydanie „Rodzinnej Europy” autor uzupełnił o wystąpienie, jakie wygłosił w roku 2000 w Wilnie podczas spotkania noblistów, które swą obecnością zaszczycili też Gunter Wilhelm Grass oraz Wisława Szymborska.

We wstępie do „Szukania Ojczyzny” Czesław Miłosz napisał: „Książkę tę ułożyłem, chcąc być użytecznym. Wchodzące w jej skład rozważania, z jednym wyjątkiem, pochodzą z ostatniego okresu, już po upadku komunizmu. Zajmuję się w nich geografią i historią ziem, z których pochodzę, niegdyś nazywanych Wielkim Księstwem Litewskim, dlatego że w ten sposób mogę przyczynić się do zrozumienia tamtejszych historycznych powikłań, co jest potrzebne, jeżeli Polskę, Litwę, Białoruś i Ukrainę mają łączyć poprawne sąsiedzkie stosunki. (…) I wypada przyznać się: nie tylko troska o przyszłość powodowała moim piórem. Nie, co tutaj podaję, to moja podróż do domu. A ten dom gdzie jest?”.