Związek Polaków na Litwie 

oraz redakcje „Magazynu Wileńskiego” 

i „Naszej Gazety” ogłaszają

WIELKI KONKURS

poświęcony twórczości Czesława Miłosza 

pt. „Nim śmierć mój kształt na wieki spełni”

Rok bieżący – jeśli chodzi o naszą literaturę – zo-stał zdominowany przez Czesława Miłosza. A to dlatego, że 30 czerwca minęła jakże okrągła, gdyż setna rocznica jego urodzin. Program jubileuszowych obchodów jest naprawdę rozległy: zarówno w Polsce, jak też na ojczystej autorowi „Doliny Issy” Litwie.

Wnosząc swój przyczynek do tych obchodów, Związek Polaków na Litwie oraz redakcje „Magazynu Wileńskiego” i „Naszej Gazety” organizują Wielki Konkurs, poświęcony twórczości naszego Noblisty pod tytułem „Nim śmierć mój kształt na wieki spełni”, co w szczegółach przedstawia się następująco. By zachęcić rodaków do pochylenia się nad tym, co mu wyszło spod pióra, w każdym z tegorocznych numerów naszego miesięcznika, poczynając lutowym a kończąc listopadowym, będziemy zamieszczali fragmenty twórczości. Za każdym razem wzorem szkolnej lekcji z literatury polskiej dokonamy pisemnego odpytywania przerobionego materiału. Złoży się na nie 10 pytań, a obok tego zbiorowego na temat poezji każde kolejne będzie dotyczyło konkretnego utworu, np. „Rodzinnej Europy”, „Ziemi Ulro”, „Zaczynając od moich ulic” czy „Zniewolonego umysłu”. Pierwsze z nich zamieściliśmy w lutowym numerze „Magazynu Wileńskiego”, kiedy to dokonaliśmy „spaceru” po poetyckiej spuściźnie Noblisty. (UWAGA! Odpowiedź na nie i pozostałe dziewięć należy zachować i przesłać do redakcji po zakończeniu Konkursu).

Zdajemy sprawę, że dorobek twórczy Czesława Miłosza jest naprawdę rozległy. Chcąc cokolwiek ulżyć każdemu z uczestników konkursowej rywalizacji – jako organizatorzy – podjęliśmy decyzję, by fragmenty zamieszczonych utworów kryły odpowiedzi na pytania. Zachęcamy więc do wnikliwego czytania „Magazynu Wileńskiego” oraz „Naszej Gazety”, do gromadzenia ich numerów, które będą jak znalazł stającym do rywalizacji.

Na zwycięzców Konkursu czeka 20 atrakcyjnych nagród, ufundowanych przez Związek Polaków na Litwie. Uroczyste jego podsumowanie przewidziano w trzeciej dekadzie grudnia 2011 w Szetejniach – rodzinnych stronach tegorocznego Jubilata. Mamy prawo liczyć, że wśród laureatów znajdzie się jak młodzież szkolna tak też osoby dorosłe.

Tematem dzisiejszej, ósmej w kolejności „lekcji” z twórczości Miłosza jest „Zdobycie władzy” – pierwsza z dwu (obok „Doliny Issy”) powieści w dorobku późniejszego Noblisty. Została napisana w roku 1952 z myślą o konkursie o Literacką Nagrodę Europejską, przyznaną zresztą jej autorowi w Szwajcarii w roku 1953. Wymuszona przez los powieść jest wierną relacją z sytuacji politycznej w Polsce po II wojnie światowej, dokładnie i przekonująco ukazuje mechanizm zdobycia władzy przez komunistów, stanowi studium postaw i wyborów rodaków w zniewolonej przez reżim ojczyźnie.

Tematycznie „Zdobycie władzy” w popularnej formie kontynuuje tematykę słynnego „Zniewolonego umysłu”, porusza brakiem złudzeń i pesymistycznym nastawieniem do świata, w którym nie ma dobrych rozwiązań. Większość postaci występujących w powieści – to postacie fikcyjne, aczkolwiek w większości wzorowane na prawdziwych osobach. Jest to odpowiedź na fałszujący prawdę historyczną „Popiół i diament” Jerzego Andrzejewskiego.

Bez mała czwartą część liczącej 160 stron książki zajmuje opis Powstania Warszawskiego 1944 roku. Mimo że sam Miłosz nie brał w nim udziału, w oparciu o materiał historyczny i relacje uczestników wiernie oddał jego dramaturgię. Pomocna mu w tym była jedna z pierwszych opublikowanych po wojnie uczciwych książek-reportaży z tamtego okresu – „Przemarsz przez piekło” Romana Podlewskiego, skąd zaczerpnął i zmienił pewne fragmenty dla potrzeb formy powieściowej.