Przypadająca tego roku 150. rocznica Powstania Styczniowego stanowi doskonałą okazję, by przywołać w pamięci i odświeżyć chlubne dzieje tego wolnościowego zrywu. Chcąc do tego się przyczynić, Związek Polaków na Litwie wraz z redakcjami tygodnika „Nasza Gazeta” i miesięcznika „Magazyn Wileński” inicjują konkurs – swoisty fragmentaryczny sprawdzian wiedzy o wydarzeniu sprzed półtora wieku. Jego uczestnikiem może zostać każdy, komu drogie są idee, o jakie porwawszy się za byle broń walczyli nie godzący się z rolą ciemiężonych mieszkańcy Polski, Litwy, Białorusi, Ukrainy i Rosji.
Na ów sprawdzian składa się 25 pytań, które poniżej. Liczymy, że nie sprawią one trudności z odpowiedzią, w czym zresztą pomocne po części mogą być materiały zamieszczane na łamach wymienionych tytułów prasowych, nawiązujące w swej treści do jubileuszu powstańczej epopei. Sumy trafnych odpowiedzi (każda takowa będzie oceniana trzema punktami) staną się przepustką, by znaleźć się w gronie 20 laureatów i zostać posiadaczem cennych nagród rzeczowych.
Spodziewając się licznego udziału konkursowiczów, organizatorzy zastrzegają, że w przypadku liczby większej niż 20 bezomyłkowych odpowiedzi pierwszeństwo będą mieli ci, co uczynią to możliwie najwcześniej, o czym zadecyduje data stempla pocztowego albo dzień dostarczenia prac do którejś z redakcji, ewentualnie do siedziby Związku Polaków na Litwie w Domu Kultury Polskiej w Wilnie. Ostateczny termin podawania odpowiedzi upływa z końcem września br. Podsumowanie konkursu z ceremonią wręczenia nagród przewidziane jest na październik 2013 roku. By nadać temu bardziej sprawny przebieg, organizatorzy proszą uczestników o dokładne podanie imion i nazwisk, adresów, numerów telefonów.
Pytania konkursu, poświęconego 150. rocznicy Powstania Styczniowego
1. Co pobudzało nastroje narodowowyzwoleńcze w ciemiężonej przez Moskali Polsce i innych ziemiach pod ich zaborem?
2. Słynne słowa: „Żadnych marzeń, panowie” – przez kogo zostały wypowiedziane i do kogo był skierowany ten zwrot?
3. Lata 1861-1862 – to okres zrywu patriotycznego poprzedzający powstanie. Kiedy i gdzie podczas manifestacji w Królestwie i na Litwie na ołtarzu Ojczyzny zostały złożone pierwsze ofiary?
4. Patriotyczne nabożeństwa w intencji Ojczyzny odbywały się też na Litwie. Kiedy i gdzie po raz pierwszy w kościele zabrzmiała tu pieśń „Boże, coś Polskę”?
5. Co sobą przedstawiało i do czego zdążało ugrupowanie tzw. „białych”?
6. Czym się od nich różnili „czerwoni” i kto im przewodził?
7. Rząd carski stosował wobec Polaków zasadę bata i piernika. Kiedy i przez kogo na kilka miesięcy przed powstaniem została wystosowana odezwa, wzywająca wszystkich Polaków do ugody z caratem?
8. Jakie posunięcie Aleksandra Wielopolskiego stało się bezpośrednim powodem wystąpienia zbrojnego?
9. Jaki dokument w dniu 22 stycznia 1863 roku ogłosił Komitet Centralny Narodowy?
10. Jaki stan i przedstawiciele jakiej narodowości byli darzeni przez ideologów powstania szczególną uwagą?
11. Czyj wizerunek sąsiadował z Orłem Białym i Pogonią na powstańczym godle?
12. Kiedy godzina powstańczego zrywu wybiła na Litwie?
13. Kto był pierwszym, a kto ostatnim dyktatorem powstania w Kongresówce?
14. Co zmusiło oddziały powstańcze do prowadzenia walki metodą partyzancką?
15. Jaką pozycję wobec powstania zajęły mocarstwa zachodnie?
16. Którzy z powstańczych przywódców szczególnie wsławili się na Litwie?
17. Jaki przydomek nadano generałowi-gubernatorowi carskiemu Michaiłowi Murawjowowi, którego cechowało nie lada okrucieństwo w zwalczaniu powstania nad Wilią i Niemnem?
18. W jaki sposób i gdzie ponieśli śmierć Zygmunt Sierakowski i Konstanty Kalinowski?
19. Kiedy i gdzie rozpoczął swą kampanię naczelnik wojenny powiatu lidzkiego Ludwik Narbutt? Jakie zwycięskie bitwy stoczył?
20. Co zaważyło na upadku Powstania Styczniowego?
21. Na czym polegały straszliwe konsekwencje, jakich doczekali się przegrani od zwycięzców?
22. Jakie utwory literackie, mimo uciążliwego piętna klęski, podsycały po powstaniu narodowego ducha i budziły wiarę w Polskę niepodległą?
23. Który z polskich malarzy najbardziej się przyczynił do budowania mitu heroicznego powstańca 1863 roku?
24. Jakie organa władzy w Polsce i na Litwie ustanowiły rok bieżący Rokiem Powstania Styczniowego?
25. Poprzez jakie działania państwa Orła Białego i Pogoni czczą rocznicę jego 150-lecia?