Niech po stokroć ktoś powtórzy, że dobry człowiek – to nie jest zawód, a mędrca szkiełko i oko zechce uznać za priorytet nad sercem, to jednak każdy, kto chce widzieć w toczącym się życiu coś więcej niż pewien proces biologiczny od chwili poczęcia do śmierci, mając serce wypełnione wiarą w człowieka, zgodzi się bez wahania z wielkim patronem polskiego gimnazjum w Nowej Wilejce – Józefem Ignacym Kraszewskim – pisarzem, publicystą, historykiem – prawdziwym tytanem pracy, że: „Nauka narzędziem i dodatkiem, a człowieczeństwo celem”.

Wiedzą o tym doskonale nauczyciele, którzy ucząc praw i wzorów swoich uczniów, starają się otworzyć i wypełnić właśnie „człowieczeństwem” ich serca, uczynić umysły nie tylko chłonnymi wiedzy, ale też dobroci i miłości. Rozumieją, że nie każdy ich były uczeń zostanie wybitnym naukowcem, poetą, konstruktorem, ale każdy z nich będzie musiał żyć wśród ludzi. Wielkim szczęściem jest, by żył nie tylko „wśród”, ale też „dla” ludzi. By tak było potrzebne są szlachetne wzorce: patronów, wychowawców, przyjaciół... Kiedy szkoła ich ma i potrafi połączyć całą społeczność w dążeniu do celu, może być pewna sukcesu.

W drugiej połowie maja w Nowej Wilejce – dzielnicy Wilna, odbyła się ważna i podniosła uroczystość – piękne święto z okazji nadania polskiej Szkole Średniej im. J. I. Kraszewskiego miana gimnazjum i poświęcenia sztandaru szkoły.

Ten rok, jak podkreśliła dyrektor Helena Juchniewicz podczas świątecznych obchodów, był dla społeczności szkolnej szczególny: placówka została zwycięzcą plebiscytu na najlepszą szkołę polską, organizowanego przez Stowarzyszenie Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna” „Najlepsza szkoła – najlepszy nauczyciel”, przeszła proces akredytacji i uzyskała miano gimnazjum, a na jesieni będzie obchodziła solidny jubileusz – siedemdziesięciolecie.

Nadanie miana gimnazjum stało się uwieńczeniem pracy zespołu nauczycieli, którzy, w ciągu kilkudziesięciu lat istnienia szkoły, starali się przekazać swoim wychowankom najbardziej jakościową wiedzę i zaszczepić piękne wzorce wychowania.

Historia zatoczyła swoisty krąg: w okresie dwudziestolecia międzywojennego w Nowej Wilejce działało Gimnazjum im. św. Kazimierza, polskie. Dziś, niestety, nieliczni potomkowie (wojna, zmiany granic i państwowości skorygowały losy mieszkańców tej uroczej dzielnicy) byłych uczniów owego gimnazjum mogą się znów chlubić mianem gimnazjalistów. Bo na to sobie zasłużyła ta placówka przy ulicy Chabrowej (Rugiagėlių), która w 1954 została szkołą średnią. Po przyłączeniu tej dzielnicy do miasta – staje się Szkołą Średnią nr 26.

W ciągu dalszych lat istnienia placówka oświatowa się rozbudowywała – otrzymała nowy gmach, potem dobudówkę, następnie też salę sportową. Na fali odrodzenia narodowego na Litwie ta polska szkoła za patrona obrała tytana pracy – Józefa Ignacego Kraszewskiego. O tej decyzji oznajmia tablica pamiątkowa, odsłonięta w roku 2005.

W ciągu minionych lat pracowały tu dziesiątki nauczycieli, uczyły się tysiące dzieci, około dwóch tysięcy absolwentów opuściło jej mury. Wśród byłych jej uczniów są dziś znani politycy i działacze społeczni: Czesław Okińczyc – sygnatariusz Aktu Niepodległości Litwy, właściciel Radia „Znad Wilii”, prezes Związku Polaków na Litwie, poseł Michał Mackiewicz. Wielu absolwentów zostało pedagogami i aż sześcioro – dyrektorami szkół, wśród których – obecna „sternik” Helena Juchniewicz, a także m. in. Zygmunt Jaświn, Adam Błaszkiewicz.

Dziś wespół z panią dyrektor kierownictwo szkoły mają w swej pieczy wicedyrektorzy Viktorija Kuzmitovičiūtė (lituanistka), Wiesława Dowejko (matematyk) oraz Marek Petrusewicz (odpowiedzialny za nieformalne nauczanie).

Przez wiele lat funkcje wicedyrektora pełniła w tej szkole pani od matematyki Zofia Moroz, która była też wśród tych, kto zakładał w Nowej Wilejce pierwsze koła Związku Polaków na Litwie i wieloletnim prezesem w swojej szkole. Dziś prezesem koła ZPL w szkole jest Teresa Brazewicz – geograf.

Tego roku szkolnego naukę pobiera u „Kraszewskiego” 445 uczniów (20 kompletów klas) i chociaż jest tu tylko jedna pierwsza klasa (19 uczniów), to liczba maturzystów sięga 55. Dzieci ze szkoły-przedszkola „Zielone Wzgórze” zasilają szeregi tej szkoły od piątej klasy.

W dzisiejszym gimnazjum pracuje 50 pedagogów, wśród których jest jeden ekspert, 12 metodyków, pozostali (z wyjątkiem paru) legitymują się mianem starszego nauczyciela. Szkoła może się szczycić tym, że według wyników z państwowych egzaminów maturalnych ma wyższą średnią niż republikańska z takich przedmiotów jak: matematyka, fizyka, język rosyjski. Jej uczniowie nieraz zdobywali laury na olimpiadach z tych przedmiotów. Wielkimi pasjonatami swej pracy są tu m. in.: fizyk Paweł Stankiewicz i nauczycielka od plastyki Regina Koszewska. To jej uczeń – Rafał Dowejko – został najlepszym z plastyki wśród uczniów całej Litwy. Chlubą szkoły jest też ubiegłoroczny absolwent Daniel Rawiński, zwycięzca olimpiad zarówno humanistycznych jak i z przedmiotów ścisłych, rekordzista w zdobywaniu setek na maturze i posiadacz tytułu Dziecko Tysiąclecia z roku 2011.

Nowoczesne warunki, doskonałe wyposażenie, kompetentni nauczyciele – składają się na sukcesy. W najnowszym rankingu szkół, które prowadzi opiniotwórczy tygodnik „Veidas”, gimnazjum „Kraszewskiego” znalazło się w pierwszej setce z ponad 400 szkół i zajęło 52 miejsce.

Ponadto szkoła pełni nie tylko funkcje placówki oświatowej, ale też animatora życia kulturalnego, sportowego w dzielnicy, z której starostą Jerzym Grydziuszką łączą ją przyjacielskie kontakty.

Przed 20 laty w szkole odrodziło się harcerstwo. Na jej bazie działa Szczep im. 13 Pułku Ułanów Wileńskich, składający się z 6 drużyn. Jest kilka zespołów artystycznych (m. in. „Pierwiosnki”), teatrzyków, przyszłych uczniów kształci „Akademia malucha”.

Szkoła ma wielu wiernych przyjaciół w Polsce i dzięki tym kontaktom dzieci często goszczą w Macierzy.

Koła zainteresowań, uczestnictwo w projektach, sekcje sportowe – to wszystko czyni życie tej „kuźni wiedzy” atrakcyjnym dla dzieci i młodzieży, pozwala być swoistym centrum wiedzy i twórczości w swojej dzielnicy.

W marcu tego roku szkoła otrzymała pomyślną wiadomość: proces akredytacji szkoły na miano gimnazjum został pomyślnie sfinalizowany! Uroczyste obchody tego wydarzenia oraz poświęcenie sztandaru odbyły się właśnie 18 maja – w dniu urodzin naszego Wielkiego Rodaka, świętego Jana Pawła II.

Tak uroczystej Mszy św. kościołowi pw. św. Kazimierza w Nowej Wilejce oraz wiernym może pozazdrościć wielu. W wypełnionej po brzegi świątyni przez rodziców, uczniów, nauczycieli, przyjaciół i honorowych gości dostojne miejsce zajęły poczty sztandarowe i Orkiestra Dęta Ochotniczej Straży Pożarnej w Sławoszynie.

Mszę św. wraz z proboszczem miejscowej parafii ks. Eigintasem Rudokasem celebrował ksiądz prałat Wojciech Górlicki z nowowilejskiego kościoła pw. Matki Bożej Królowej Pokoju. Wzruszające chwile, kiedy przedstawiciele Kieleckiego Ochotniczego Szwadronu Kawalerii im. 13 Pułku Ułanów Wileńskich prezentowali szable, czcząc sztandar gimnazjum, chóry szkolne i parafialny sławiły Boga, a w czasie podniesienia triumfalnie brzmiała orkiestra dęta, nikogo nie mogły pozostawić obojętnym.

Nie sposób też było nie przejąć się tak doniosłą chwilą, kiedy ojcowie chrzestni szkolnego sztandaru: dyrektor Helena Juchniewicz i dowódca szwadronu, rotmistrz Robert Mazur stanęli na baczność, a ksiądz dokonał aktu poświęcenia płótna, na którym obok wizerunku patrona szkoły, symboli polskości i Ojczyzny – Litwy dzisiejszych nowowilejskich Polaków, znalazły się słowa, kryjące najgłębszy sens: Ojczyzna, Nauka, Cnota. Do nich nawiązał w swym kazaniu na temat jedynej słusznej drogi wiodącej ludzi do celu, do zbawienia ks. Wojciech Górlicki.

Po tak doniosłej i pięknej uroczystości, jej uczestnicy udali się na piechotę zwartą kolumną na czele z pocztem sztandarowym ulicami Nowej Wilejki na teren gimnazjum. Tu, pod gołym niebem, na szkolnym podwórku odbyła się dalsza część święta.

Dyrektor gimnazjum witając zebranych, wśród których tego dnia byli honorowi goście: eurodeputowany, prezes AWPL Waldemar Tomaszewski, posłowie Michał Mackiewicz – prezes ZPL i Józef Kwiatkowski – prezes „Macierzy Szkolnej”, sygnatariusz Aktu Niepodległości Litwy Czesław Okińczyc, wiceministrowie oświaty i kultury Edyta Tamošiūnaitė i sekretarz ZPL Edward Trusewicz, radca Ambasady RP w Wilnie Anna Maria Kasińska, goście z Macierzy: gminy Krokowa na czele z wójtem Henrykiem Doeringiem, Konstancina Jeziornej – Kazimierzem Jańczakiem, kierownik kopalni ropy i gazu ziemnego „Żarnowiec” Jacek Słowakiewicz, delegacja z Kielc wraz z przedstawicielami Kieleckiego Ochotniczego Szwadronu Kawalerii im. 13 Pułku Ułanów Wileńskich – fundatorów nowego sztandaru gimnazjum, przedstawiciele wileńskiego samorządu na czele z wicemerem Jarosławem Kamińskim i wicedyrektor administracji Danutą Narbutt, radni Artur Ludkowski – dyrektor DKP i Waldemar Szełkowski – wspaniały historyk z gimnazjum „Kraszewskiego”, dyrektorzy wileńskich szkół, nawiązała do patrona szkoły i szlachetnych, nigdy nie tracących na aktualności zadaniach oraz celach placówki oświatowej.

Przekazanie sztandaru szkoły na ręce pani dyrektor i uroczyste ślubowanie gimnazjalistów, w którym znalazły się słowa o dbaniu i honor gimnazjum, wartości narodowe, szanowaniu tradycji, nadały świętu szczególnie podniosłej atmosfery. Tak samo jak godne „pożegnanie” poprzednich sztandarów szkoły i jakże uroczyste umieszczanie gwoździ pamiątkowych na drzewcu sztandaru gimnazjum przez przyjaciół, sympatyków, honorowych gości.

Zabierający głos goście składali gimnazjum życzenia pomyślnego realizowania celów i wychowania pięknej młodzieży. Nie zabrakło Dyplomów Uznania od wicemarszałka Sejmu RL Jarosława Narkiewicza, pozdrowień od Zarządu Głównego ZPL składanych przez prezesa Michała Mackiewicza, prezentów od samorządu i wiernych przyjaciół z Macierzy. Szkoła dostała w darze 10 nowoczesnych tabletów i bardzo duży telewizor. Została też podpisana umowa o współpracy starostwa Nowej Wilejki z gminą Krokowa. A starosta Jerzy Grydziuszko dziękował kierownictwu szkoły za owocną współpracę.

Szkoła z kolei obdarzyła swoich wiernych przyjaciół statuetkami „Przyjaciel szkoły”, dziękując za wspieranie szkolnych inicjatyw, jak też życząc dalszych owocnych kontaktów.

Piękną szkolną uroczystość uświetnił występ zarówno gości – Orkiestry Dętej Ochotniczej Straży Pożarnej w Sławoszynie, jak też uczniów. Jakże dostojnie brzmiał hymn gimnazjum (autor tekstu Wojciech Piotrowicz, muzyki – Zbigniew Lewicki), w którym znalazły się m. in. wzruszające słowa – prośba: „O łaskę, o szczęście, zdrowie dla każdego/ I o pracowitość jak u Kraszewskiego”. Widzowie gorąco oklaskiwali występy „Pierwiosnków” i „Lśniących kropelek”, dostojny polonez wykonany przez maluchów i starszoklasistów, piosenki o rodzinnym mieście, popisy wesołych tancerzy i maturzystki szkoły Moniki Jodko oraz zespołu „Melodia”, w którym są zarówno uczniowie, jak też absolwenci i mieszkańcy Nowej Wilejki.

Gospodarzom święta – Gimnazjum im. J. I. Kraszewskiego, uczniom, rodzicom i sponsorom należą się też gorące brawa za zorganizowanie tak pięknej – patriotycznej i podniosłej uroczystości, którą zwieńczyła wesoła zabawa na szkolnym dziedzińcu. Inauguracja polskiego gimnazjum w tej dzielnicy jest gwarancją, że też w przyszłości dzieci miejscowych mieszkańców – Polaków będą się kształciły i wychowywały na najlepszych wzorcach naszych tradycji, a ojczysty język i kultura będą pielęgnowane i rozwijane.